Szlachetna fotografia

Stara Galeria ZPAF, Okręg Warszawski
Warszawa, Plac Zamkowy 8.
Otwarcie dnia 18 października, 2004 o godz. 18.00
Wystawa czynna do 3 listopada 2004.
Kurator: Tomasz Mościcki

Autorzy: Tadeusz Cyprian, Marian Dederko, Stanisław Fitak, Marian Gadzalski, Kazimierz Gajewski, Bolesław Gardulski, Marek Gardulski, Grzegorz Gorczyński, Maciej Kastner, Roman Michalik, Aleksander Mitka, Tomasz Mościcki, Stefan Plater-Zyberk, Konrad K.Pollesch, Stanisław Pręgowski, Wiesław Turno, Tadeusz Wański, Witold Węgrzyn, Wiesław M.Zieliński

"Katalog wystawy "Szlachetna fotografia", Stara Galeria ZPAF, Warszawa. Zdjecie na okładce: "Athos - krajobraz z pustelnikiem" (guma), 2004, Fot. Tomasz Mościcki

WYSTAWA stanowi interesującą próbę prezentacji prac polskich fotografów stosujących w swojej twórczości tzw. techniki szlachetne, w których negatyw był jedynie punktem wyjścia do dalszego opracowywania zdjęcia, a nie jedynie rodzajem matrycy służącej do produkcji kolejnych odbitek. Zestawienie prac twórców przedwojennych oraz fotografów średniego i młodszego pokolenia świadczy może nie tyle o szczególnej żywotności tego kierunku co o tym, że nigdy on nie wygasł, mimo że nieaktualne zdają się być powody jego popularności w pierwszym stuleciu istnienia fotografii – pragnienie wprowadzenie fotografii na salony artystyczne poprzez upodobnienie jej do sztuk graficznych.

Siłą rzeczy nad tą wystawą wisi widmo anachronizmu: stosowane techniki (głównie guma) są silnie związane nie tylko z technologią ale i estetyką międzywojnia. Autorzy odnoszą się do tego problemu w dwojaki sposób. Akceptują tę estetykę (i związaną z nią tematykę) trzymając się klasycznych i ponadczasowych tematów (akt, pejzaż, portret, architektura) – dotyczy to przede wszystkim autorów takich jak Konrad Pollesch, Wiesław Zieliński czy nieżyjący już Marian Gadzalski – unikając rekwizytów współczesności.

Inni, należący już do młodszego pokolenia nie czują już tych ograniczeń i nie wahają się przedstawiać w tych technikach motywów noszących piętno naszych czasów. Wymienić tu należy szczególnie Aleksandra Mitkę, Grzegorza Gorczyńskiego i przede wszystkim Tomasza Mościckiego, miłośnika i propagatora technik szlachetnych. Wyróżnić można jeszcze trzecią grupę artystów, którzy w pewnym sensie przekroczyli granicę fotografii i grafiki tworząc prace należące już raczej do tego drugiego obszaru. Do nich zaliczyć można Witolda Węgrzyna i Marka Gardulskiego oraz Pawła Walę z jego odbitkami olejowymi. Szczególne miejsce należy przyznać bezpretensjonalnym talbotypiom Stanisława Fitaka.

"Wieża" fot. Maciej Kastner, guma, 2003 r., z wystawy "Szlachetna fotografia", Stara Galeria ZPAF, Warszawa.

Wielką wartością wystawy jest prezentacja wspomnianych już twórców przedwojennych, których prace pozbawione owego anachronizmu zaskakują indywidualnością stylu (przede wszystkim Tadeusz Wański z jego stanowiącymi kwintesencje krajobrazu polskiego bromografikami, ale również Dederkowie, Bolesław Gardulski i Tadeusz Cyprian) i szlachetnością wykonania.

Krzysztof Wojciechowski

Zobacz też:

Spis treści