Galeria Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
Warszawa ul. Spokojna 15
Wystawa w ramach V Warszawskiego Festiwalu Fotografii Artystycznej
22 maja - 7 czerwca 2009

 

 

Jindřich Štreit: Fotografie 1965-2005

RETROSPEKTYWNA wystawa Jindřicha Štreita, przygotowana przez Tomáša Pospěcha, jest pierwszą obszerną wystawą prezentującą czterdziestoletni dorobek fotografa. Na dzieło wybitnego dokumentalisty składają się głównie fotografie wsi, robione przez pierwsze kilka dekad w okręgu Bruntal  w Czechach, a po 1989, również w innych krajach takich jak Francja, Austria, Irlandia, Japonia czy kraje post sowieckie.

Wystawa prezentuje ponad 160 zdjęć, wykonanych, wywołanych i powiększonych własnoręcznie przez Štreita. Powiększenia, których przygotowanie zabrało około pół roku, zostały przygotowane specjalnie na retrospektywę. Jest to warte podkreślenia, bo obecnie rzadko się zdarza, żeby współczesne wystawy  klasycznej fotografii czarno-białej były tak konsekwentnie i własnoręcznie przygotowywane przez autora. Coraz częściej mamy do czynienia z wydrukami z  zeskanowanych i obrobionych cyfrowo negatywów.

Dla Štreita, który przez wiele lat mieszkał na wsi, ludzie i sytuacje z jego bezpośredniego otoczenia, były naturalnym tematem do fotografowania. Jego życiorys był w dużym stopniu spleciony z realiami społeczno-politycznymi czasów, które z wielkim talentem dokumentował. Szczerość jego fotografii pokazujących puste sale na zebraniach i koncertach czy "procesję" komisji wyborczej do pracującej w polu kobiety, ujawniała  absurdalność systemu komunistycznego i była w konflikcie z poprawnością polityczną wymaganą przez lokalne władze. Za te zdjęcia Štreit stracił pracę jako dyrektor wiejskiej szkoły i na cztery miesiące trafił do więzienia. Zresztą był to jedyny czeski dokumentalista, który za swoje zdjęcia był w ten sposób represjonowany przez władze. Po wyjściu z więzienia i powrocie na wieś, z zakazem wstępu do budynku szkoły, pracował jako dyspozytor na państwowej famie,  kontynuując fotografowanie wsi i koncentrując się na tematyce pracy, relacji damsko-męskich, rodziny, uroczystości religijnych. Jego fotografie są ciepłym, humorystycznym,  przewrotnym spojrzeniem na świat jaki go otaczał. W takim podejściu  do bohaterów swoich zdjęć, Štreit przypomina Bruegela.

Po roku 1989 fotograf skupił się na przemianach stylu życia i oczekiwań społecznych środowiska wiejskiego. Jednocześnie zaczął realizować projekty poza Czechami, do których należy na przykład na początku lat 90. w Austrii "Farma". Repertuar tematyczny fotografa poszerza się wykraczając poza problematykę związaną z wsią, czego przykładem jest projekt dokumentujący ludzi pracujących w przemyśle ciężkim. Te zdjęcia jasno pokazują że talent Štreita wykracza daleko poza umiejętność pokazania surrealistycznego humoru życia w komunistycznych Czechach. Jego zdjęcia wykonane na całym świecie przedstawiają zwykłych ludzi z głęboką wrażliwością i poruszającym humanizmem.

Basia Sokołowska