Centre Pompidou, Forum Niveau-1, Paryż
15 września - 24 października 2005 r.

Przewidywany termin wystawy w Centrum Sztuki Współczesnej
w Warszawie: październik 2006 r.

 

 

Euro wizje. Nowi Europejczycy.

Fotografowie agencji MAGNUM: Martine Franck, Carl de Keyzer,
Alex Majoli, Peter Marlow, Martin Paar, Chris Steele-Perkins, Mark Power,
Lise Sarfati, Donovan Wylie, Patrick Zachmann

 

TEMATEM wystawy "Euro Visons. Les nouveaux Europeens par les photographes de l'agence Magnum" w Centre Pompidou (wernisaż 14 września 2005 r.) jest 10 krajów europejskich przyjętych 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej.

10 fotografów ze spółdzielni Magnum (n.b. jak komunizm obrzydził nam samo słowo "spółdzielnia"!) pokazuje w sumie 600 zdjęć, zrobionych przez nich między lipcem 2004 a kwietniem 2005 r. w jednym z tych 10-ciu krajów.

Jak stwierdzili komisarze wystawy, Diane Dufour, dyrektorka Magnum, i Quentin Bajac, kurator działu fotografii w Centre Pompidou, iluzoryczne byłoby oczekiwanie, iż każdy z fotografów da nam wierny portret wybranego przez siebie kraju. Każdy z fotografów był zupełnie wolny w realizacji swojego projektu. Jest to w równej mierze historia tego co odkrył w danym kraju, jak też jego autoportret. Tylko czterech fotografów powiesiło swoje zdjęcia tradycyjnie na ścianach, mamy ponadto jeden film, dwie diaporamy, zdjęcia z dwóch ekranów, 14 cienkich książek oraz dodatkową prezentację zdjęć i ścieżki dźwiękowej na komputerach. Jest to zatem wystawa w pełni multimedialna. Bardzo ważna jest scenografia, której autorem jest Paulo Dizioli. Wystawa ta jest także jakimś etapem w rozwoju fotografii, takiej jaką uprawiają członkowie Magnum.

Każdy z autorów, przed pokazaniem zdjęć, umieścił tekst, w którym pisze, jak podszedł do realizacji zdjęć w danym kraju.

 

Martine Franck, urodzona w Belgii, kiedyś należąca do agencji Vu i Viva, wdowa po H. Cartier–Bressonie, zrobiła czarno–białe zdjęcia, głównie portretowe, trzech pokoleń czeskich kobiet, Anny Farovej, jej dwóch córek i dwóch wnuczek. Ponadto nagrała z nimi wywiady. Z tych materiałów powstał pasjonujący film. Wspomnienia najbardziej znanej historyczki czeskiej fotografii, wyrzuconej z pracy po podpisaniu karty 77, wspomnienia jej córek (droga do studiów wyższych w Czechosłowacji była dla nich zamknięta) i wnuczek składają się na portret 5 kobiet, ale także są odbiciem historii Czechosłowacji i potem Czech.

Patrick Zachman, urodzony w 1955 we Francji, w latach 1979-1995 zrealizował swój słynny cykl poświęcony żydowskiej tożsamości, w latach 1986-1995 fotografował chińską diasporę w świecie, jest znany także ze zdjęć, robionych w Chile, miejsc, w których reżym Pinocheta przetrzymywał więźniów politycznych. Wybrał on Adama Biro, obecnie francuskiego wydawcę, który opuścił Węgry w wieku 15 lat i przed 50 laty przybył do Francji. Zachman zrobił 43 czarno–białe i kolorowe zdjęcia. Przed wiszącymi na ścianach zdjęciami stoją 4 komputery, na których możemy posłuchać komentarzy do niektórych zdjęć. W komentarzach jest mowa o historii Węgier, Adam Biro mówi nam o swoim dzieciństwie na Węgrzech, prześladowaniach Żydów w czasie wojny, możemy także posłuchać muzyki węgierskiej, cygańskiej oraz jidisz. Zapoznanie się z całym tym materiałem wymaga około godziny.

Lise Sarfati, ur. w 1958 r, mieszkająca we Francji, absolwentka rusycystyki, w latach 90 przez prawie 10 lat mieszkała w Rosji, gdzie zrobiła wspaniałe zdjęcia, tym razem pokazała diaporamę (12 minut), złożoną przede wszystkim ze zdjęć młodych kobiet litewskich. Świetne portrety "we wnętrzu" mieszkań lub miejsc pracy, z głośników dobiegają, wypowiadane szeptem, imiona i nazwiska pozujących osób. Czy jest to portret Litwy ? Chyba nie, choć kto wie, te portrety kobiet "na rozdrożu" są może jakimś portretem kraju, w którym, podobnie jak w innych, tak dużo się zmienia.

Irlandzki fotograf, Donovan Wylie, ur. w 1971 r. autor "Notes from Moscow", cyklu zdjęć o słynnym więzieniu Maze w Irlandii, wybrał Estonię, kraj, o którym nic nie wiedział. Przyjechał do tego kraju i postanował się przyjrzeć ludziom na ulicy. Postacie tych ludzi, których sfotografował frontalnie, są jakimś portretem Estończyków. Pokazał ich 38. Pomysł bardzo prosty, i bardzo dobrze zrezalizowany.

Mark Power, fotograf ur. w 1959 w Anglii, znany m. in. ze zdjęć Japonii, wybrał Polskę. Był u nas 9 razy, spędził w sumie 6 miesięcy, zrobił około 1000 zdjęć, ale na wystawie pokazał tylko 13 kolorowych, dużego formatu, fotografii. Szykuje album zdjęć o naszym kraju. Dla niego nasz kraj jest przede wszystkim krajem w szarościach. Jego zdjęcia wykazują silny wpływ fotografii pokazywanej w galeriach sztuki, a nie klasycznego fotoreportażu.

Martin Parr, którego tutaj przedstawiać nie trzeba, wybrał Słowenię. Pokazał 14 kolorowych zdjęć, które są świetne, ale są to zdjęcia, jakie już znamy (konsumpcja itd). Słowenii w nich niewiele.

Carl de Keyzer, ur. w 1958 w Belgii, autor m. in. "Zona. Siberian Prison Camps", "Homo Sovieticus", wybrał Maltę, z racji jej historii, podobnie jak belgijska, burzliwej i niełatwej. Zaprezentował nam zdjęcia architektury, i na dwóch ekranach, wiszących na ścianach, portrety Maltańczyków.

Peter Marlow, ur. w 1952 r. w Anglii, kiedyś członek agencji "Sygma", interesuje się głównie Wielką Brytanią, ale tym razem wybrał Cypr, a szczególnie strefę po dwóch stronach granicy Cypru greckiego i tureckiego. Pokazał 144 zdjęcia kwadratowego formatu, będące zapisem różnorodności tej wyspy.

Chris Steele–Perkins, ur. w 1947 w Birmie, ale żyjący w Anglii, wybrał Słowację. Swoje zdjęcia pokazał wydrukowane w 14 książkach (po 5 egzemplarzy każda), w każdej z nich ok. 40 zdjęć, pod takimi tytułami jak "Pejzaż", "Przemysł" czy "Przyroda".

Alexandre Majoli, ur. w 1971 we Włoszech wybrał Łotwę. Zrobił zdjęcia czarno–białe, surowe w fakturze, dużo pejzaży zimowych, poświęcone jakby konfrontacji Łotyszy z mniejszością rosyjską. Mamy np. twarz żołnierza i tekst "Czy mógłbyś zostać moim przyjacielem ?", lub inny portret z podpisem "Kto martwi się o narodowość ?". Jego diaporama trwa 7 minut.

Na wernisażu był tak gęsty tłum, że trudno było oglądać zdjęcia, następnego dnia było luźniej, ale też było sporo zwiedzających.

Na końcu uwagi do tytułu i podtytułu wystawy. "Euro Visions" brzmi trochę jak nazwa telewizyjnego festiwalu piosenki, a podtytuł "Nowi Europejczycy" brzmi dla nas nawet trochę obraźliwie. Ile jeszcze lat będziemy musieli tłumaczyć "starym Europejczykom", że w Europie jesteśmy już od wielu lat, nie tylko od 1 maja 2004 roku ? Chyba jeszcze długo.

Warto dodać, że wystawa będzie pokazana za rok w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie.

Na końcu pozwolę sobie na osobistą uwagę. Kiedy prawie 30 lat temu wprowadziłem do swoich zdjęć teksty, słyszałem takie opinie : "– Dla mnie to już nie jest fotografia". Uważano też moje zdjęcia za konceptualne. Dzisiaj jest już rzeczą normalną, że nawet reporterzy wprowadzają do swoich zdjęć teksty, w formie pisanej, lub mówionej i nikt się temu nie dziwi.

 

Mariusz Hermanowicz

 

 

Zobacz też:

• Centre Pompidou, Paris
• ParisArt na temat wystawy Euro Visions

 

---

Spis treści

Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.