Książki o fotografii

Flusser po polsku

 

W DZIEDZINIE teorii fotografii ukazuje się u nas niezbyt wiele pozycji. Przed rokiem pojawiła się dobrze zauważalna i recenzowana publikacja Tomasza Ferenca pt. „Fotografia. Dyletanci, Amatorzy i artyści”. Pozycja cenna, bo do tej pory bardzo mało pisało się o socjologicznych aspektach fotografii. Szczególnie teraz kiedy toczy się rodzaj dyskusji nad funkcjonowaniem fotografii w mediach. Bodajże najwartościowszym fragmentem tej książki jest jej drugi rozdział, gdzie autor podaje w jaki sposób ewoluuje teoria fotografii, opisując poglądy najwybitniejszych filozofów i teoretyków tego gatunku - Waltera Benjamina, Andre Bazine’a, Rolanda Barthesa, Victora Burgina, Jo Spence, Susan Sontag i innych.

Tymczasem warto odnotować, że dotarcie do polskich przekładów wielu z tekstów wyżej wymienionych autorów jest dosyć trudne. Np. słynna, po wielokroć cytowana przez wielu krytyków i teoretyków, klasyczna już pozycja zmarłej niedawno Susan Sontag pt. „O fotografii” ukazała się w przekładzie Sławomira Magali w 1986 roku! Z kolei podobnie często przywoływana praca Rolanda Barthesa „Światło obrazu” to pozycja z 1996 roku, więc sprzed bez mała 10 lat!

Dlatego z dużym uznaniem przywołać trzeba jedno z podstawowych dzieł mających duży wpływ na rozwój fotografii w szerszych kontekstach. Jest to skromnie wydana przez wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach publikacja Viléma Flussera „Ku filozofii fotografii”. Trzeba przyznać, że dzięki docieraniu do naszych bibliotek w latach 80. i 90. niemieckiego najpoważniejszego magazynu o współczesnej fotografii „European Photography” przemyślenia Flussera, redagowane i podawane w tym piśmie przez Andreasa Mullera-Pohle, przebijały się i do nas. U progu lat 90. pisała o Flusserze na łamach FOTO Małgorzata Mikołaczyk, a całkiem niedawno ukazał się w drukowanej wersji FOTOTAPETY, nr 2/2003, bardzo interesujący materiał krytyczny poświęcony Flusserowi autorstwa Wiesława Michalaka, artysty i wykładowcy Ryerson University w Toronto. W swoim tekście Michalak przypomina, że to właśnie ten tekst przyniósł sławę Flusserowi. Ten słynny filozof czeskiego pochodzenia, zmarły tragicznie w 1990 roku swoje rozważania zaczyna od „filozoficznej analizy fotografii jako aktu komunikacji, a kończy nowatorską systematyzacją technik kulturowych”. Podobnie rzecz ujmuje autor wstępu edycji polskiej Piotr Zawojski, który pisze że tę książkę Flussera „poświęconą fotografii można potraktować jako klucz, a zarazem swego rodzaju wprowadzenie, do podstawowych koncepcji teoretycznych Flussera”, w których dokonuje on opisu współczesności w świetle postępujących procesów medializacji, dokonującej się za sprawą aparatów. Właśnie aparat, ów „apparatus” jest podstawową kategorią, do której odwołuje się filozof w społeczeństwie postindustrialnym.

Ta najważniejsza, klasyczna już pozycja z dziedziny analizy fenomenu fotografii powinna się znaleźć w bibliotekach wszystkich, którzy zajmują się sztuką mediów, i dobrze się stało, że wreszcie ukazała się w polskim przekładzie. Szkoda tylko, że w tak nikłym nakładzie przez co nie jest łatwa do zdobycia. Za kilka lat, podobnie jak wspomniane pozycje Sontag czy Barthesa,stanie się bardzo poszukiwaną pozycją. Nie umniejsza to faktu, że wraz z pojawieniem się tego tekstu (po ponad 20 latach od niemieckiego wydania) nasza refleksja nad odczytywaniem, konsumowaniem, myśleniem o obrazie fotograficznym poszerzy się znacznie.

MG

 

 

 

---

Spis treści

Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.