„Lieux” (Miejsca)
Photographies de Tadeusz Rolke
Fotografie Tadeusza Rolke
16 marca – 27 maja 2005.

Instytut Polski w Paryżu
31, rue Jean Goujon, 75008 Paris, Metro: Alma-Marceau
tel. +33 (0) 1 53 93 90 10

 

 

To, co niewidzialne...

NIEŁATWO w kilku zdaniach opisać różnorodną i bogatą twórczość Tadeusza Rolke. Początki jego długoletniej fascynacji fotografią sięgają lat pięćdziesiątych i są związane z fotografią prasową. Następna dekada to praca dla jednego z najlepiej redagowanych pism „Polska” i intensywna dokumentacja życia środowisk artystycznych i intelektualnych. Kolejne 10 lat to pobyt w Hamburgu i praca w charakterze tzw freelance photographer dla magazynów w Niemczech i w Europie.

Wtedy też Tadeusz Rolke wykonuje zdjęcia związane z teatrem, z niekonwencjonalną sceną wydarzeń i festiwali artystycznych. Powrót do Polski w latach 80. zaowocuje cyklem zdjęć bardziej kameralnych ( m.in. znamienny cykl „Beatrycze”), realizacją własnych projektów artystycznych których ukoronowaniem będzie wystawa „Przemoc, seks i nostalgia” z 1989 roku w Starej Galerii Związku Polskich Artystów Fotografików w Warszawie. Z kolei ostatnie kilkanaście lat to nadal fotografowanie środowisk sztuki progresywnej w Polsce i stała współpraca z wydawanym w Hamburgu pismem „Art.”, a także współpraca z Magazynem Gazety Wyborczej, Wprost i innymi tygodnikami.

Od 1997 roku Tadeusz Rolke coraz intensywniej wystawia swoje prace na wielu prezentacjach w kraju, poczynając od ważnej, mającej niejako retrospektywny charakter wystawy „Fotografowałem lata 60. i nie tylko...” w Centrum Sztuki Współczesnej na Zamku Ujazdowskim w Warszawie, a także za granicą (Litwa, Niemcy, Słowacja, Francja).

Jego ostatnie ważne realizacje „Sąsiadka” (lipiec 2001 Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta” wraz z Chrisem Niedenthalem) i realizowany w dalszym ciągu cykl „Tu byliśmy „, którego premierowy pokaz odbył się w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie w styczniu 2003 roku wyznaczają nowy kierunek zainteresowań i poszukiwań artystycznych tego niełatwego do zdefiniowania artysty.

Wystawa „Miejsca” próbuje połączyć różne tendencje obecne w jego twórczości. Jej tytuł, może nieco mylący kładzie nacisk na ciągłą zmienność lokalizacji powstałych zdjęć. Ale mają one w sobie coś co je łączy – niepohamowaną ciekawość świata. Ujawnia się ona w prostocie i wyrafinowaniu zarazem. Zdjęcia Tadeusza Rolke doskonale opisują człowieka i jego otoczenie. Pojawiają się niekiedy na tych zdjęciach postacie ogólnie znane ale wydaje nam się jakbyśmy widzieli je po raz pierwszy. Oprócz dokumentalnego waloru zawierają te ujęcia jeszcze jakąś specyficzna aurę, jakiś rodzaj magii która dostrzegana jest bez specjalnych wyjaśnień. Są również zdjęcia pozbawione ludzi, ale zawsze odczuwamy, że właśnie przed chwila tam byli bo zostawione ślady ich działalności są wyostrzone w sensie dosłownym i w przenośni. Tadeusz Rolke nie jest fotografem krajobrazu, fotografuje raczej topografie ludzkiego losu przejawiające się w całym bogactwie życia. Interesują go nie tylko ludzie sławni i uznani, ale również postaci zupełnie anonimowe – w których odnajdujemy to coś, co każe nam zastanawiać się nie tylko nad utrwaloną postacią i sytuacja, ale również skłania ku szerszym bardziej filozoficznym refleksjom.

Wystawa składa się z trzech wyodrębnionych części: pierwsza to powroty do czasów dawnych i dawniejszych, często fotografie uliczne – bo co jak nie ulica dostarcza prawdziwego autentyzmu. Jest tu również grupa zdjęć, które Tadeusz Rolke wykonał przed laty (bez mała 40!) w Paryżu. Nasuwają się tu oczywiste skojarzenia z twórczością takich klasyków jak Doisneau, Izis, Boubat, Ronis chociaż mało prawdopodobne by Tadeusz Rolke wzorował się bezpośrednio na pracach tych mistrzów. Udało mu się jednak odnaleźć podobna atmosferę. Być może to urok samego miasta i nieco melancholijna atmosfera tych zdjęć pozwalają lokować je wśród klasyki tego gatunku. Druga grupa to kilkanaście fotografii z nadal realizowanego cyklu „Tu byliśmy”. Za pomocą realistycznych zdjęć z niewielkich miasteczek zamieszkiwanych niegdyś przez chasydów w Rzeczpospolitej i na Ukrainie Rolke stara się stworzyć symboliczną rekonstrukcję nastroju tych miejsc.
O tym jak aktualnie ważny jest to dla niego projekt może świadczyć zdjęcie wykonane całkiem niedawno, w połowie stycznia br. w małym mazowieckim miasteczku Jadów.

I wreszcie cykl „Fischmarkt” zrealizowany w Hamburgu, w którym artysta spędził 10 lat. Przez wiele tygodni Tadeusz Rolke odwiedzał to jedno z najsłynniejszych targowisk i towarzyszył niecodziennym zachowaniom tej mikro społeczności. Powstał w ten sposób zapis niezwykły, mogący stać się materiałem źródłowym dla badań socjologicznych, nie pozbawiony przy tym cech artystycznego, pełnego humoru i werwy świadectwa.

Wystawa „Miejsca” - jak to już zostało powiedziane na wstępie – jest wyborem z wielu wątków bogatej twórczości Tadeusza Rolke. Intencją autora i organizatorów tej wystawy jest pokazanie kilkudziesięciu zdjęć, których trudny wybór pozwoli oglądającym odczuć podziw i nieustanne zaciekawienie autora wszelkimi przejawami życia utrwalanego na gorąco, prawdziwie, niekiedy z pewnym dystansem oraz poczuciem osobliwego poetyckiego humoru .
Fotografia jak mało która dziedzina pozwala spojrzeć za siebie ale i otwiera możliwości zobaczenia tego czego się w danym momencie nie widzi.
Pozwala dostrzegać to niewidzialne. Ta sztuka udaje się niektórym fotografom. Tadeuszowi Rolke na pewno.

Marek Grygiel
Warszawa, 20 stycznia 2005

 

 

TADEUSZ ROLKE commence sa carrière dans les années 50 comme photographe de presse. Il travaille au début pour la revue Polska, côtoyant le milieu artistique et intellectuel polonais. Ensuite, il part en Allemagne en tant que freelance, où il fait surtout des photos de théâtre. De retour en Pologne, dans les années 80, il se consacre à ses propres projets artistiques. Ces dernières années, il collabore avec des revues polonaises (Gazeta Wyborcza, Wprost) et allemandes (Art). Depuis 1997, il expose en Pologne et en Allemagne, mais aussi en Lituanie, en Slovaquie et en France.

L’exposition Lieux, constituée d’une quarantaine de photographies, se compose de trois parties. La première montre des photos de rues, entre autres parisiennes, d’il y a près de quarante ans ! La seconde, du cycle Nous étions ici, présente des photos de petites villes de Pologne et d’Ukraine, habités jadis par la communauté juive hassidique, dans lesquelles Rolke recrée symboliquement l’ambiance passée de ces lieux. Enfin, le cycle Fishmarkt réalisé à Hambourg, où l’artiste a passé 10 ans de sa vie, montre le microcosme de l’un des plus fameux marchés du monde.

L’exposition nous fait découvrir divers aspects du travail de Tadeusz Rolke. Il a le don de décrire parfaitement l’homme et son environnement. La condition humaine apparaît dans ses photos dans toute sa complexité. Nous découvrons la curiosité et l’incessante admiration de l’artiste face à des situations «prises sur le fait », souvent présentées avec distance et humeur poétique.

 

Zobacz też:

• Instytut Polski w Paryżu

 

---

Spis treści

Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.