National Portrait Gallery
St Martin's Place, Londyn
6 lipca – 23 października 2005

The World’s Most Photographed

James Dean - Greta Garbo - Elvis Presley - Audrey Hepburn - Marilyn Monroe - Muhammad Ali - John F Kennedy - Mahatma Gandhi - Queen Victoria - Adolf Hitler

Wystawa The World’s Most Photographed w Galerii Portretu w Londynie. Fot. B. Sokołowska.

WYSTAWA fotografii dziesiątki sławnych osób na świecie została pomyślana jako część większego przedsięwzięcia, na które składa się seria programów telewizyjnych przygotowanych przez BBC 2 oraz publikacja książkowa. Celem było pokazanie sposobów wykorzystania fotografii w celu tworzenia i manipulowania wizerunku publicznego aby uzyskać sławę lub kontrolę polityczną. Wybrane do wystawy postaci to popularne gwiazdy filmu, estrady i sportu – Greta Garbo, Audrey Hepburn, James Dean, Marilyn Monroe i Elvis Presley, Muhamed Ali, a także przywódcy polityczni – Królowa Wiktoria, Mahatma Ghandi, Adolf Hitler oraz J F Kennedy.

Marilyn Monroe by Bert Stern, 1962
Wystawa The World’s Most Photographed w National Portrait Gallery w Londynie.

Od dnia otwarcia wystawy, kontrowersje wzbudzał wybór osobistości. Angielskiej publiczności zabrakło księżny Diany, uznanej za najbardziej fotografowaną kobietę świata. Jej nieobecność jest tym bardziej niezrozumiała, że fotografia odegrała ważną rolę w jej życiu, którego przebieg pokazuje stopniowe nabywanie umiejętności sterowania nie tylko własnym wizerunkiem, ale także wykorzystywaniem go do celów społecznych. Również pominięcie Józefa Stalina, który polecał w sposób drastyczny manipulowanie fotografią jako formą pamięci usuwając ze zdjęć osoby, które eliminował ze swego otoczenia, ogranicza zakres ekspozycji.

Wystawa zawiera zdjęcia powszechnie znane, a także fotografie prywatne, wcześniej nie publikowane, aczkolwiek dla osób interesujących się fotografią nie ma tu zbyt wielu niespodzianek. Ekspozycja zaaranżowana jest w porządku chronologicznym, zaczynając od królowej Wiktorii, której rządy przypadły na początek istnienia fotografii. Władczyni imperium brytyjskiego, której panowanie zagrożone było silnym ruchem republikańskim, doceniła fotografię jako medium wzmacniające jej władzę, rozprowadzając swoje portrety w formie niedrogich pocztówek wśród poddanych.

Greta Garbo by Ruth Harriet Louise, 1927
Wystawa The World’s Most Photographed w National Portrait Gallery w Londynie.

Z przedstawionych władców, na wystawie najsilniejsze wrażenie robią zdjęcia Adolfa Hitlera, początkowo unikającego fotografii w obawie, że spowoduje naruszenie aury tajemniczości, która powinna otaczać przywódcę. Z czasem Hitler docenił możliwości medium fotograficznego, czyniąc go jednym z głównych narzędzi propagandy. Część wystawy poświęcona Hitlerowi robi najmocniejsze wrażenie. Wszystkie fotografie Hitlera pokazane na wystawie, zarówno te, które przedstawiają go w sytuacjach publicznych jak I prywatnych, charakteryzuje nieprzyjemne, groteskowe wręcz napięcie I nienaturalność.

Fotografie gwiazd Hollywoodzkich Grety Garbo, Audrey Hepburn I Marilyn Monroe, pokazują zmieniający się stosunek aktorek do fotografii i do agresywnej machiny promocyjnej hollywoodzkich wytwórni filmowych. Greta Garbo, pozowała niechętnie. W czasie całej swojej kariery pozwoliła na fotografowanie tylko siedmiu fotografom. Prezentowane zdjęcia pokazują jak mocno kontrolowała swój wizerunek – powtarzając jedną pozę – z dłońmi na skroniach, na zdjęciach z różnych okresów. Odmienny stosunek do fotografii miała Audrey Hepburn, która zrozumiała znaczenie dobrych zdjęć w promocji własnej kariery – chętnie pozując do fotosów i biorąc udział w promocji mody sławnych projektantów oraz pozując dla magazynów mody. Marylin Monroe uwielbiała się fotografować, ale jednocześnie była ostrym edytorem zdjęć, które były drukowane lub wykorzystywane w promocji. Wystawę zamyka kilkanaście zdjęć Muhammeda Ali, które oprócz wystylizowanych wizerunków atletycznej sylwetki boksera pokazują również zdjęcia prywatne.

Basia Sokołowska

Audrey Hepburn after ballet
Ben Ross, 1952

Muhammad Ali at Deer Lake
Bill Peronneau, 1974

Autorka korespondencji w londyńskiej National Portrait Gallery.
Fot. Andrzej M. Borkowski.

Zobacz też:

National Portrait Gallery

Wydawnictwo:

The World's Most Photographed
Robin Muir
Hardcover, 176 pages (July 6, 2005)
Publisher: National Portrait Gallery
ISBN: 1855143534

Synopsis: Robin Muir, a leading writer on photography, reveals how each individual created, altered and reinvented their public persona through their photographic image. In each of the ten chapters, he: Re-tells the life-story of one of the world's most famous individuals, through the creation of their image in photography and archive. Tells the tales behind the photos, from famous or forgotten shoots to the stories of lucky photography amateurs. Demonstrates how key photographs were produced, highlighting the development of important photographic styles and techniques. Tracks down unfamiliar images of these individuals to reveal sides of their personalities, which they or their advisers preferred to conceal. Illustrated with 150 stunning photographs.

Spis treści