Nowe pismo o fotografii

 

ZE słowem „Obscura” nieodmiennie kojarzy się legendarne już pismo z tekstami o fotografii wydawane przez Jerzego Buszę w latach 1982-1989 jako „Biuletyn Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce. Do kolegium redakcyjnego należeli: Marceli Bacciarelli, Lech Lechowicz, Sławomir Magala, Grzegorz Musiał i Adam Sobota.

Obscura poświęcona była teorii i historii fotografii. Zamieszczano w niej teksty prekursorskie, pierwsze tłumaczenia na język polski tekstów nie znanych do tej pory w naszym kraju a funkcjonujących od dawna w obiegu szeroko pojętej refleksji nad fotografią jako rozwijającym się medium. Oprócz wyżej wymienionych osób z pismem współpracowała również Urszula Czartoryska, której rozległa wiedza i doświadczenie sprawiała, że pismo to chociaż wydawane w formie skromnego zeszyciku w nakładzie ok. 500 egz. odegrało ogromną role w otwieraniu horyzontów na fotografię rozumianą jako pełnoprawny czynnik rozwoju współczesnej sztuki.

Do Obscury Jerzego Buszy chce zapewne nawiązać Zbigniew Tomaszczuk, z którego inicjatywy ukazała się kilka tygodni temu camer@obscura. Pismo, które już w podtytule wymienia czym będzie się zajmować na swoich łamach: historią, teorią i estetyką fotografii. Zamierzenie bardzo ambitne, tym bardziej że brak jest do tej pory na rynku takiego pisma. Jedynie Kwartalnik Fotografia ( którego nota bene Tomaszczuk również był swego czasu współzałożycielem i redaktorem ) publikuje teksty teoretyczno-historyczne. Czasami robi to także wrocławski Format, ale inne pisma uprawiają kolorową kalejdoskopię obrazków typu internetowego (np. Pozytyw), albo ich skromna szata graficzna, znikomy zasięg oddziaływania i nacisk na informację (Biuletyn Fotograficzny) ogranicza możliwość udostępnienia swoich łam na rzetelną refleksję teoretyczno-estetyczną nt. fotografii.

Dochodzi do tego jeszcze zapewne ograniczona ilość osób, które zajmują się rzetelnie krytyką artystyczną nt. fotografii, chociaż i tutaj sytuacją będzie się zmieniać na lepsze z powodu wchodzenia w obszar fotografii coraz większej ilości młodych, lepiej wykształconych ludzi. Tymczasem nadal jeszcze wiekszość piszących o fotografii robi to w konwencji dziennikarsko-przyczynkarskiej. Bardziej rozbudowane teksty pojawiają się czasami z okazji wydawanych katalogów ważnych imprez (Biennale fotografii w Poznaniu, Warszawski Festiwal Fotografii Artystycznej), czy wystaw ( „Wokół dekady”, „Łódź Fotografii”, „Energia przekazu”, „Nowi dokumentaliści” itp.). Ale brak było stałego, regularnie ukazującego się periodyku, który by w sposób pogłębiony kładł nacisk na teoretyczno-historyczne aspekty fotografii.

Dlatego z dużym zainteresowaniem należy powitać pojawienie się pisma camer@obscura, które już w pierwszym, inauguracyjnym numerze w słowie od redakcji wyraźnie rysuje zadania jakie sobie stawia i zaprasza „do redagowania wszystkich, którzy interesują się teoretycznymi aspektami ogólnie pojętej komunikacji wizualnej. (...) W czasach, kiedy tak łatwo wykonać zdjęcie, o wiele istotniejsza staje się świadomość artystycznej i kulturotwórczej roli fotografii”

Pierwszy numer przynosi ciekawy tekst syntetyczny Marka Janczyka o „Polskiej fotografii romantycznej”, Stefana Wojneckiego - o „Fotografii postmedialnej” (z przykładami prac Michała Jakubowicza, Sławomira Decyka, Piotra Wołynskiego, i samego Stefana Wojneckiego).

Na szczególną uwagę zasługuje szkic Bogdana Konopki, fotografa, który pisząc o fotografii, sam będąc aktywnym twórcą w tekście „Ciało odziane cieniem” dzieli się z nami bardzo interesującymi przemyśleniami na temat perspektyw rozwoju fotografii w kontekście szybko zmieniającej się sytuacji związanej z rozwojem techniki. Fotografia utraciła swoją wiarygodność. Łatwość manipulacji obrazem w technikach cyfrowych powoduje wygenerowania substytutów realności w przestrzeni wirtualnej bez jej udziału. W taki sposób można „puszczać wodze fantazji i wyobraźni, tworząc świat zastępczy, który nie istnieje po żadnej stronie lustra”.

Pierwszy numer camer@obscura zamykają dwa teksty. Jeden Lecha Lechowicza (autor tekstów i członek Kolegium redakcyjnego dawnej Obscury) poświęcony Urszuli Czartoryskiej w kolejną rocznicę jej śmierci, i Tomasza Ferencego, który przedstawia swoją nową antologię tekstów o fotografii pt. „Odwaga patrzenia”.

Dysponując znacznie szerszym zapleczem a także o wiele lepszymi możliwościami poligraficznymi (nieporównywalna jakość papieru, możliwość drukowania barwnych ilustracji) należy spodziewać się, że camer@obscura, teraz powstała jako pismo o ogólnopolskim zasięgu, zyska szybko uznanie sporej ilości czytelników i wypełni odczuwalną lukę w ofercie na bardziej refleksyjne pisanie o fotografii.

Na koniec drobna uwaga: wydaje się ze umieszczenie znaczka @ w tytule pisma może wprowadzić pewne nieporozumienie i błędne odczytywanie winiety jako adresu internetowego, szczególnie za granicą. Autorowi tego pomysłu chodziło zapewne o uwspółcześnienie tytułu, ale wydaje się że CAMERA OBSCURA, w nawiązaniu do swojej kultowej poprzedniczki byłaby wystarczająco wyrazistym znakiem rozpoznawczym.

MG

 

 

Zobacz też:

• camer@obscura