Ofiary stanu wojennego

DNIA 12 grudnia w strugach ulewnego deszczu na Placu Zamkowym dokonano otwarcia niezwykłej wystawy pt. Ofiary Stanu Wojennego. Na kilkudziesięciu planszach zostały zreprodukowane fotografie osób, które zginęły na skutek stanu wojennego wprowadzonego 13 grudnia 1982 roku.

Wystawa została zainicjowana i przygotowana przez Annę Beatę Bohdziewicz i Mariusza Hermanowicza, którzy przez kilka ostatnich lat docierali do rodzin tragicznie zmarłych ofiar uzyskując od nich informacje i zdjęcia. Nie do wszystkich udało się dotrzeć - ale wystawa sprawia niezwykłe wrażenie, zwłaszcza kiedy wieczorem zapalne sa znicze.

Bardzo prosta a zarazem funkcjonalna scenografia wystawy umożliwia szybką ale jednocześnie pogłębioną refleksję o dramatycznych okolicznościach stanu wojennego.

Na fali licznych imprez, wydawnictw, uroczystości upamiętniających 25 lecie ogłoszenie stanu wojennego wystawa ta jest również znakomitym elementem oddania hołdu i zapisania dla potomnych sylwetek ludzi którzy oddali życie za to by Polska mogła wrócić na normalną, demokratyczną drogę rozwoju.

MG

TO DZIWNE, że przez 25 lat, jakie minęły od wprowadzenia stanu wojennego, prawie nikt poza rodzinami, nie upomniał się o pamięć ludzi, którzy wtedy zginęli.

W 1996 roku Okręg Warszawski ZPAF zorganizował wystawę fotografii „Stan wojenny”. Autorką scenariusza i komisarzem wystawy była Anna Beata Bohdziewicz. Oprócz zdjęć ze stanu wojennego i relacji fotografów, w jakich okolicznościach zdjęcia ich powstały, na wystawie były też wystawione małe klepsydry ofiar stanu wojennego. Klepsydr było około stu /wg list Komitetu Helsińskiego krążących po kraju w latach 80-tych/, nieliczne z nich zawierały zdjęcia.

Parę lat później wystawę tę obejrzał Mariusz Hermanowicz, polski fotograf od lat mieszkający we Francji. Zaproponował Annie Bohdziewicz, żeby podjąć próbę zebrania zdjęć wszystkich ofiar stanu wojennego oraz relacje o okolicznościach ich śmierci i zrobić wystawę tylko im poświęconą. Tak, żeby przywrócić ich osoby pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego. Od razu powstała gotowa koncepcja wystawy - twarze osób patrzących na nas i obok relacje o okolicznościach ich śmierci.

I tak w 2001 roku rozpoczęliśmy pracę nad zbieraniem zdjęć. Uznaliśmy, że najlepiej będzie dotrzeć bezpośrednio do rodzin ofiar i od nich pożyczyć zdjęcia. Nie było to łatwe – minęło przecież ponad 20 lat! Właściwie zaczęliśmy prawie po omacku, od szukania nazwisk w książkach telefonicznych z poszczególnych miast czy miejscowości… Dotarliśmy do ponad 50 rodzin, spotykając się w większości przypadków z wielką przychylnością i wdzięcznością z ich strony. Chcemy im wszystkim serdecznie za to podziękować.

Mimo włączenia się w realizację naszego projektu Ośrodka KARTA i Instytutu Pamięci Narodowej, nie udało się jeszcze odszukać wszystkich rodzin ofiar stanu wojennego. Część przypadków z naszej listy została zweryfikowana przez IPN negatywnie, dalsze prace są w toku. Ale już dzisiaj powstaje wystawa, która będzie w 2007 roku podróżować po całej Polsce. Wierzymy, że dzięki temu uda się odszukać pozostałe rodziny ofiar stanu wojennego , tak aby raz wzniecona „iskierka pamięci” nie pozwoliła już nigdy zapomnieć o ludziach, którzy wtedy zginęli.

Anna Beata Bohdziewicz
Mariusz Hermanowicz

 

 

 

---

Spis treści

Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.