Warszawa - fotografie z czasów wojny i powojennej odbudowy

DLA tych wszystkich, którzy interesują się fotografią dokumentalną, Dom Spotkań z Historią przy ulicy Karowej w Warszawie powinien być stałym punktem programu i miejscem regularnych odwiedzin.

Poprzednia wystawa, prezentowana od września do listopada, nosiła tytuł "W obiektywie wroga. Niemieccy fotoreporterzy w okupowanej Warszawie 1939-1945" autorstwa Danuty Jackiewicz i Eugeniusza Cezarego Króla. Na wystawę składają się zdjęcia wykonane przez członków Kompanii Propagandowych Wermachtu i SS. Były to specjalne jednostki,  które towarzyszyły dywizjom niemieckim w latach 1938-45. Miały za zadanie dokumentowanie wydarzeń w myśl instrukcji Ministerstwa Oświecenia Narodowego i Propagandy Rzeszy oraz Naczelnego Dowództwa Wermachtu i SS. Część z tych zdjęć wykorzystano w środkach masowego przekazu, ale większość pozostała na półkach. Autorzy wystawy w latach 2006-2007 zbadali obszerny, zachowany w Berlinie i w Koblencji zbiór fotografii wykonanych na ziemiach polskich (ok. 25.000 zdjęć). Z tego 10 %  dotyczących Warszawy. Na wystawę wyselekcjonowano 200 fotografii.

Wystawa, chyba po raz pierwszy w tak dużym stopniu pokazuje zwykłe cywilne życie w Warszawie widziane ze strony "wroga" i "okupanta". Niesamowicie ciekawe są zdjęcia  z września 1939 roku, dramatyczne zdjęcia umierających na ulicy Żydów z getta warszawskiego, różne napisy-ostrzeżenia (np. lokale gastronomiczne, jakieś warsztaty, sprzedaż książek na ulicach getta, sprzedaż opasek z gwiazdą Dawida). Są działające podczas wojny warszawskieteatry i publiczność do nich uczęszczająca, są niezwykłe zdjęcia dygnitarzy hitlerowskich takich jak np. Goebbels i cytaty z jego wypowiedzi. Hitler przyjmujący defiladę w Alejach Ujazdowskich po upadku Warszawy. Niezwykłe fotografie z jesieni 1944, wymarsz powstańców i ludności cywilnej z Warszawy po upadku powstania.

Wartość tych fotografii, mimo że robionych pod pewną tezę propagandową, jest obecnie bezcenna. Zaletą dodatkową wystawy było również to, że wszystkie bardzo szczegółowe opisy i komentarze miały tłumaczenia niemieckie i rozległe informacje w języku angielskim. Być może ze względów edukacyjnych i na fali stałej dyskusji historycznej nt. II wojny światowej  byłoby bardzo wskazane pokazanie tej wystawy nie tylko w Niemczech, ale i w innych krajach Europy.

Organizatorzy zapowiadają wydanie albumu, w którym znajdą się wszystkie prezentowane fotografie z dokładnymi opisami i podaniem źródeł, skąd pochodzą.

WYSTAWA obecna, otwarta 16 grudnia, nosi tytuł "60 lat temu w Warszawie. Fotografie PAP 1947-48". Jest to wybór 170 zdjęć dokonany przez Annę Brzezińską-Skarżyńską (PAP) i Katarzynę Madoń-Mitzner (DSH). Autorkom udało się w tym zwięzłym pokazie zaprezentować ciekawe fotografie dotyczące tuż powojennego, odradzającego się życia w Warszawie, podnoszenia się z wojennej traumy, pokazania również niektórych ważnych wydarzeń, jakie miały miejsce wówczas w Warszawie, a dotyczyły całego kraju np. zjazd zjednoczeniowy PPS i PPR, pogrzeb kardynała Augusta Hlonda, proces rotmistrza Witolda Pileckiego, proces działaczy Stronnictwa Narodowego, Międzynarodową konferencję Intelektualistów. Na zdjęciach pojawia się wiele znaczących postaci  życia publicznego: m.in. Józef Cyrankiewicz, Jakub Berman, Bolesław Bierut, Piotr Jaroszewicz, pisarzy i poetów, jak Jarosław Iwaszkiewicz, Władysław Broniewski, i aktorów (Alina Janowska, Tadeusz Fijewski).

Na wielu zdjęciach widać tłumy warszawiaków, widać niekłamany entuzjazm dla życia, próbę organizowania przestrzeni publicznej i społecznej. Są procesje Bożego Ciała, msza w podziemiach zburzonego kościoła na placu Trzech Krzyży, pierwsze kursujące i zatłoczone  tramwaje, prywatne sklepy, uliczny handel. Jest tez widoczne samo miasto, poprzez wiele zniszczonych wojną fragmentów. Zdjęcia opatrzone są starannie zredagowanymi komentarzami z ówczesnej prasy i prywatnych dzienników. Jedynie projekcje starych kronik filmowych zdradzają już pewne rysy ukierunkowanej propagandy i manipulacji, ale stanowią również dobre uzupełnienie do tych znakomicie wyeksponowanych fotografii.

Dla młodszych osób zwiedzających tę wystawę ciekawym elementem scenograficznym jest pokazanie w ładnej gablotce starego aparatu Rolleiflex, najbardziej wówczas eksploatowanego aparatu na negatywy czarno-białe, który symbolicznie przenosi nas w tę odległą o 60 lat epokę.

MG

 

Zobacz też:

• Dom Spotkań z Historią
• fotohistoria.pl - Serwis fotograficzny XX wieku

 

 

---

Spis treści

Copyright © 1997-2025 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2025 Zeta-Media Inc.