Galeria Art+on Domu Aukcyjnego Rempex
Warszawa ul. Senatorska 11
11-28 lutego 2009

Teresa Gierzyńska - "O niej", fotografie z lat 1967-2008

Teresa Gierzyńska - "Wulgarna", 1981, z cyklu "O niej", wystawa w galerii Galeria Art+on w Warszawie

OD ROKU 1967., gdy Teresa Gierzyńska wykonała pierwsze autoportrety, do chwili obecnej medium fotograficzne przeszło ogromną transformację, zarówno pod względem technicznym, artystycznym, jak i społecznym. Wtedy dominowała fotografia czarno-biała, uprawiana przez zawodowych fotografów, "fotografików" i fotoamatorów, a rola fotografii w sztuce sprowadzała się głównie do dokumentacji performensów i sztuki konceptualnej. Ewoluując przez kolor i postmodernizm, pojawienie się fotografii cyfrowej i renesans dokumentu, fotografia stała wiodącym medium w sztuce, ale także powszechnie dostępną formą rejestracji rzeczywistości.

Cykl "O niej" Gierzyńskiej jest jednocześnie świadkiem i uczestnikiem tych zmian, echem docierającym przez ściany domu artystki, w którym obserwuje, rejestruje, definiuje i redefiniuje siebie-kobietę. Zmiany technologiczne i stylistyczne są zauważalne, ale nie dominują tonu wypowiedzi artystki. Jedynie zaznaczają upływ czasu, podkreślając niezwykłą ponad trzydziestoletnią konsekwencję w realizowaniu tego cyklu. Ton wypowiedzi pozostaje stały - łagodny, skupiony, intymny. Zmiany - od analogowej fotografii czarno-białej, przez kolor, aż po aparat cyfrowy, który artystka ciągle "oswaja" - idą w parze ze stopniowo poszerzającym się kręgiem tematów, przy pomocy których Gierzyńska fotograficznie definiuje emocjonalną tożsamość kobiety.

Teresa Gierzyńska - "Pod presją", 1986-89, z cyklu "O niej", wystawa w galerii Galeria Art+on w Warszawie

Teresa Gierzyńska - "Pogniewana", 1990, z cyklu "O niej", wystawa w galerii Galeria Art+on w Warszawie

Artystka fotografuje siebie, potem na zdjęciach pojawia się jej córka Pola, a w ostatnich latach także przypadkowe kobiety, spotkane w czasie zagranicznych podróży, oraz wnętrza traktowane jako metafora kobiecych emocji. Wnętrze domu, strefa tradycyjnie przypisana kobietom jest jak kokon, wyciszający hałas życia publicznego, gdzie w ciszy i skupieniu, w intymności mieszkania, a szczególnie sypialni, konkretyzują się stany emocjonalne umożliwiając ich fotograficzne obserwowanie-dokumentowanie.

Stąd tytuły poszczególnych zdjęć: "Zdegustowana", "Łaskawa", "Pod presją". Ta izolacja i skupienie, z jednej strony potęguje wrażenie intymności tych fotografii, z drugiej strony gwarantuje ich oryginalność i formalną niezależność.

Na wyróżniającą się niezależność fotografii Gierzyńskiej na tle fotografii polskiej zwróciła uwagę Urszula Czartoryska. W czasie rozmowy z artystką w maju 1988 roku komentowała "radykalność kadru" jej zdjęć i podobieństwo formalne z fotografią amerykańską. Czartoryską intrygowała także metoda tak precyzyjnego kadrowania, co w przypadku autoportretu nie jest rzeczą oczywistą i wymaga konkretnych strategii.

Swoim cyklem Gierzyńska wpisuje się w nurt autoportretu fotograficznego, do którego należą między innymi Claude Cahun i Cindy Sherman - fotografki, które fotografując siebie badały różne aspekty tożsamości dżenderowej: seksualny, historyczny, społeczny i kulturowy. Koncentrując się na fotograficznym badaniu emocjonalnej tożsamości kobiety dzieło Gierzyńskiej uzupełnia i wzbogaca ten nurt.

Basia Sokołowska

Teresa Gierzyńska - "Niepotrzebna", 1980, z cyklu "O niej", wystawa w galerii Galeria Art+on w Warszawie

Teresa Gierzyńska (z lewej) podczas wernisażu w Galerii Art+on. Fot. Żuk Piwkowski

Poprzednio w FOTOTAPECIE m.in.:

Katalog wystawy

Zobacz też:

Spis treści