"Fotoeseje" Lecha Lechowicza – lektura obowiązkowa

Lech Lechowicz - FOTOESEJE
Teksty o fotografii polskiej
Wyd. Fundacja Archeologia Fotografii, Warszawa, 2010
Format: A5, ilość stron: 192
ISBN 978-83-928862-6-6

Wielostronna działalność Lecha Lechowicza w upowszechnianiu wiedzy na temat polskiej fotografii znana jest od dawna. Jest on nie tylko jednym z najpoważniejszych badaczy historii fotografii, szczególnie tej z okresu międzywojennego, ale był również wieloletnim kustoszem w Muzeum Sztuki w Łodzi w Dziale Fotografii i Technik Wizualnych, wykładowcą akademickim, współzałożycielem Stowarzyszenia Historii Fotografii oraz Naukowego Towarzystwa Fotografii. Współredagował również znakomite, założone na początku lat 80. przez Jerzego Buszę, nieistniejące już niestety, pismo OBSCURA. Oprócz tego był kuratorem wystaw, wśród których szczególnie zapadła w pamięć wystawa "Person/Zeit/Raum - Fotografie aus Polen" której premiera odbyła się w Museum Moderner Kunst w Salzburgu w 2002 roku. Jest również autorem wielu tekstów towarzyszących wystawom wielu polskich fotografów, szczególnie tych, których prace prezentowała w ostatnich dekadach Galeria FF w Łodzi.

Pod koniec grudnia w Galerii Yours w Warszawie odbyło się spotkanie z Lechem Lechowiczem. Powodem spotkania jest książka - zbiór "FOTOESEJÓW", a właściwie antologia tekstów o fotografii, które autor wybrał i zestawił w jednym tomie. Większość tych tekstów - jak sam pisze - została wydana dawno i w niewielkich nakładach. Są w tym tomie teksty z czasopism, są referaty wygłaszane na konferencjach i sympozjonach oraz teksty niepublikowane.

Ma racje autor, gdy pisze we wstępie: "Wciąż brakuje tekstów o charakterze historycznym podejmujących ogólne problemy polskiej fotografii. Historia polskiej fotografii wciąż czeka na wszechstronne, rzetelne i wnikliwe opracowanie".

Pierwszy materiał poświęcony jest fotografii XIX w i roli, jaką odegrała w propagandzie Powstania Styczniowego - tu nawiązuje do słynnego "Tableau pięciu poległych" Karola Beyera i opisuje inne ważne dokonania tego świetnego ale nieco zapomnianego twórcy. Fotografia dla rozbudzenia poczucia narodowego czy w "narodowej potrzebie" - to także twórczość Jana Bułhaka, który przez lata miał ogromny wpływ na sposób myślenia o fotografii w naszym kraju.

Są dogłębne i wyczerpujące eseje o fotografii dwudziestolecia międzywojennego, ale są również teksty o bardziej współczesnych generacjach jak choćby bardzo rzetelny tekst o Grupie ZERO-61.

Podczas spotkania prowadzący z zainteresowaniem dyskutowali ważny tekst Lecha Lechowicza powstały zaraz po przełomie 1989 roku i wygłoszony na sympozjum podczas Konfrontacji Fotograficznych w Gorzowie Wielkopolskim pt. "O prywatyzację fotografii polskiej".

W tekście tym autor dosyć przenikliwie przewidział i nakreślił to, co się później stało udziałem wielu instytucji, celowości ich dalszego istnienia, ewentualnych form działalności, nakreślił szanse dla nowego pokolenia artystów, przed którym otworzyła się zupełnie inna możliwość tworzenia w "normalnych lub normalniejących warunkach".

FOTOESEJE Lecha Lechowicza, to lektura "ciekawa, potrzebna i obowiązkowa, zwłaszcza dla adeptów fotografii oraz historii sztuki" - jak napisano na okładce. Ale wydaje się, że nie tylko: jest to lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy zajmują się sztukami wizualnymi, gdzie świadomość pewnej ciągłości i rozwoju fotografii w Polsce jest podstawą wszelkich sensownych i profesjonalnych działań w tej materii.

Jedna tylko uwaga krytyczna do wydawcy: szkoda, że ta ważna publikacja została wydana w zbyt małym formacie, gdzie jakość druku ilustracji pozostawia wiele do życzenia, nie mówiąc już o mikroskopijnej czcionce użytej w przypisach, przy czytaniu których nawet dobrze widzący będą chyba musieli użyć lupy przybliżającej!.

Marek Grygiel

Natalia Lach - Lachowicz, z serii Ptaki wolności - Zjawa podwójna, 2001, technika własna, diapozytyw barwny, obróbka cyfrowa, wydruk na ploterze © Natalia Lach Lachowicz

Spis treści