Zasada kontrastu

Literatura na Świecie, „Nowa Kanada”,
nr 3-4/2017 [548-549]
PL ISSN 0324-8305, nr indeksu 364088

Pierwszy rzut oka na okładkę ostatniego numeru Literatury na świecie wzbudza od razu spore zaciekawienie. Czerwone litery „Nowa Kanada” i rozwarty pysk łosia, który jednocześnie stereotypowo łączy się od razu z myśleniem o „Kanadzie pachnącej żywicą”, stanowią przewrotny kontrast. Ta zasada kontrastu podtrzymana jest również wewnątrz całego numeru, który w większości poświęcony jest współczesnej literaturze kanadyjskiej. Opowiadania ilustrowane fotografiami z czasów dawniejszych pozyskane są z Library and Archives Canada. Przy niektórych pojawiają się daty. Najstarsza z 1898 r. przedstawia trzech mężczyzn Policji Konnej w Jukonie, w galowych mundurach i z bronią u nogi. Większość jednak jest niedatowana, tak jak np. pojawiające się znakomite zdjęcie Rodziny Metysów w Dufferin, Manitoba. Wszystkie fotografie są dokumentalnym zapisem zwykłego życia kanadyjskiej prowincji I połowy ubiegłego wieku. Dworzec kolejowy gdzieś w dalekiej osadzie Ponoka w Albercie, żołnierze kanadyjscy przy budowie drogi w 1917 roku, dziewczynki z plemienia Gitxsan w cedrowym canoe nad rzeką Sheena w Kolumbii Brytyjskiej. Jest również grupa zdjęć wykonanych w 1954 roku, na których widzimy ulice w Banff, fermę rolniczą w okolicach de Winton w Albercie, czy senne miasteczko Stewart w Sasketchewan.

Kolejne numery "Literatury na świecie" kupuje się zwykle po to, by przeczytać prozę lub poezję w najnowszych tłumaczeniach, by dowiedzieć się czegoś o twórczości literackiej wybranego kraju, gdyż zazwyczaj numery są zestawiane w ten sposób by akcentować twórczość danego kraju lub obszaru językowego. Dlatego ciekawym wydaje się pomysł edytorski, by przy okazji prezentacji zjawisk literackich przywołać fotografię nawet z odległej epoki, która niesie dodatkowe informacje i jednocześnie nadaje odrębną, można powiedzieć - autonomiczną narrację. Szkoda tylko, że jakość druku i papier nie są najlepsze, przez co nikną detale na poszczególnych fotografiach, tak istotne przy zdjęciach dokumentalnych.

Policja Konna (N.W.M.P.) w terytorium Jukon (1898 - 99)
Library and Archives Canada

Korzystanie ze zdigitalizowanych zbiorów publicznych staje się coraz częstszą praktyką wydawniczą. Na naszym podwórku najlepszym przykładem może być Narodowe Archiwum Cyfrowe z którego zasobów, podobnie jak to się stało w przypadku „kanadyjskiego” numeru Literatury na Świecie, korzystającego ze zbiorów Biblioteki i Archiwów Kanadyjskich, czerpie coraz więcej wydawców.

Métysi w Fort Dufferin w prowincji Manitoba (1873-1874)
George M. Dawson / Library and Archives Canada
Oficjalne wytyczanie granicy między Kanadą a Stanami Zjednoczonymi rozpoczęło się w 1872 r. W tym roku zbudowany został Fort Dufferin nad rzeką Red River, gdzie (do roku 1874.) siedzibę miała Północnoamerykańska Komisja Graniczna. Ci dwaj mężczyźni należeli zapewne do grona Metysów zatrudnionych jako przewodnicy przy pracach Komisji.

Stacja kolejowa, Ponoka w prowincji Alberta (1913)
Canada. Dept. of Mines and Resources / Library and Archives Canada

Dwie dziewczynki z plemienia Gitxsan w łodzi żłobionej z pnia cedru nad rzeką Skeena w Kitawanga w Kolumbii Brytyjskiej (1915)
William James Topley / Library and Archives Canada

(Prawdopodobnie) miasteczko Stewart Valley w prowincji Saskatchewan, (1954)
Rosemary Gilliat Eaton / Library and Archives Canada

Początek sezonu kąpielowego nad rzeką Św. Wawrzyńca niedaleko Brockville w prowincji Ontario (1949)
Chris Lund / National Film Board of Canada. Photothèque / Library and Archives Canada

Audrey James i Marg Thompson wraz z psem na farmie Thompsonów w miejscowości De Winton w prowincji Alberta (1954)
Rosemary Gilliat Eaton / Library and Archives Canada

Spis treści