New Documents 1967
Arbus Friedlander WinograndNew Documents 1967
Die legendäre Austellung
Wydawca: MoMA, Schirmer/Mosel
ISBN 978-3-8296-0790-2
English edition: ISBN: 978-0870709555
Ukazał się niezwykły album będący właściwie katalogiem z rozbudowanymi komentarzami i przypisami z jednej z najważniejszych wystaw w historii fotografii.
28 lutego 1967 roku w Museum of Modern Art. w Nowym Jorku otwarto „NEW DOCUMENTS”. Była to legendarna wystawa, w której udział wzięło tylko troje fotografów : Diane Arbus, Lee Friedlander i Garry Winogrand. Kuratorem wystawy był John Szarkowski (1925-2007), który przez trzy dekady pełnił rolę dyrektora działu fotografii MoMA. Kiedy Szarkowski rozpoczynał swoją drogę zawodową na początku lat 60., fotografia była traktowana jako sztuka użytkowa, nie gościła jeszcze w prestiżowych muzeach i galeriach. Dla Szarkowskiego fotografia stanowiła równorzędny środek wyrazu w sztuce, równie silny i znaczący jak każde inne dzieło – napisał Philip Gefter we wspomnieniu po śmierci Szarkowskiego w 2007 roku.
Fotografia prezentowana na tej przełomowej wystawie to przypadkowe, migawkowe ujęcia ze zwykłego, codziennego życia, gdzieś na zwykłej amerykańskiej prowincji, czy w wielkich miastach, jak Chiacago, San Francisco, czy Nowy Jork. Fotografom chodziło o to, by dotknąć życia w całym jego wymiarze, nie przedstawiać niczego, co miałoby ulepszać i zmieniać rzeczywistość.
Znaczenie tej wystawy było ogromne, jej radykalizm spowodował, że jest uznawana za jedną z najbardziej przełomowych w historii. Niemniej wzbudziła ona również sporo krytyki, ukazało się sporo ważnych omówień w najbardziej wpływowych dziennikach i czasopismach takich jak New York Times, Newsweek, Arts Magazine. Sam album, ukazujący się w 50 rocznicę otwarcia wystawy i w 10 rocznicę śmierci Johna Szarkowskiego, jest starannie wydaną publikacją, zawierającą nie tylko wspaniałe fotografie Arbus, Friedlandera i Winogranda, ale także np. zdjęcia wyglądu ekspozycji (warto zwrócić uwagę jak skromnie i prosto zrealizowanej!). Są zreprodukowane ważne teksty m.in. już na początku tekst ideowy Johna Szarkowskiego, potem różne recenzje, fotokopie dokumentów, fotografie stykowe negatywów z których wybierane były zdjęcia, fragmenty korespondencji z artystami, a nawet zaproszenia na przedpremierowy pokaz w przeddzień otwarcia i lista zaproszonych gości na wernisaż.
Nie należy również pominąć wyczerpującego tekstu-wprowadzenia Maxa Kozloffa, który pisał o wystawie w 1967 roku a teraz dał poszerzoną i wyczerpującą analizę usytuowania tej wystawy w kontekście artystyczno-społecznym, i jej znaczenia na tle historii fotografii XX wieku. Słowa uznania należą się również Sarah Hermanson Meister kuratorce Działu Fotografii, który to dział jak widać funkcjonuje znakomicie w przeciwieństwie do sytuacji jaką mamy u nas, kiedy to w ostatnich latach zlikwidowano działy fotografii w Muzeum Sztuki w Łodzi czy CSW – Zamek Ujazdowski w Warszawie. Tak więc 50 lat od wydarzenia, otrzymaliśmy prawdziwy katalog wystawy, która na trwałe wpisała się do annałów sztuki i z której inspiracje czerpane są w każdym wymiarze do dzisiaj. Wystarczy przypomnieć choćby wystawę przygotowaną w Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski pt. „Nowi Dokumentaliści” z 2006 roku.
Twórczość Diane Arbus, Lee Friedlander i Garry Winogrand oraz śmiała decyzja Johna Szarkowskiego sprzed 50 lat o zrealizowaniu wystawy ich prac w tak szacownym miejscu jak Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku otworzyła szeroko podwoje instytucji kulturalnych dla fotografii jako pełnoprawnej dziedziny sztuki, czyli sprawiła to, co teraz wydaje się oczywiste i na stałe szeroko utrwalone w świadomości społecznej.
Marek Grygiel
W omówieniu korzystaliśmy z egzemplarza wydania w języku niemieckim dzięki uprzejmości Tadeusza Rolke.
Zobacz też:
Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.