Łódzki Dom Kultury, ul. Traugutta 18, 90-113 Łódź
Kuratorzy: Magdalena Świątczak, Andrij Bojarov
24.11. – 15.12.2018
Eksperyment / Experiment
Fotografia początku XX wieku we Lwowie oraz jej polscy i ukraińscy kontynuatorzy w XX i XXI wieku
Photography at the Beginning of 20th Century In Lviv and its Polish and Ukrainian Continuators In the 20th and 21th Centuries
Janusz Bąkowski, Władysław Bednarczuk, Maciej Bohdanowicz, Andrij Bojarov, Serhiy Bratkovsky, Krzysztof Cichosz, Danyło Figol, Mikhail Francuzov, Maurycy Gomulicki, Roman Huk, Vlodko Kostyrko, Aleksander Krzywobłocki, Noe Lissa, Jerzy Lewczyński, Łódź Kaliska, Ostap Manulyak, Janina Mierzecka, Henryk Mikolasch, Jan Alojzy Neuman, Wojciech Prażmowski, Józef Robakowski, Witold Romer, Andriy Sahaidakovsky, Anastasia Starko, Oleg Voronko, Ryszard Waśko, Piotr Wołyński, Krzysztof Wojciechowski.
Jubileusze czasami przechodzą niezauważalnie. Ale 35 lat istnienia galerii jest wydarzeniem zasługującym na uwagę. Gdy w 1983 roku Krzysztof Cichosz otwierał pierwsze wystawy nie sądził zapewne, że galeria będzie miała tak długą i bogatą działalność. Program bardzo adekwatny do czasów w których żyjemy: przekraczanie granic określających konkretne dziedziny sztuki. Forum Fotografii, potocznie nazywane jako galeria FF to właśnie takie miejsce, w którym „szerokie spektrum, postrzegania i myślenia o fotografii, miejsce gdzie pojawiają się ciągłe poszukiwania zarówno nowych form obrazowania opartego na technikach fotograficznych, jak i sposobie rejestrowania zmian we współczesnej percepcji świata”. Tak we wstępie do katalogu wystawy pt.” Eksperyment” pisze współkuratorka tego projektu Magdalena Świątczak. Jest ona również osobą, która kontynuuje dzieło Krzysztofa Cichosza prowadząc działalność Galerii FF w Łodzi.
Katalog: ISBN 978-83-61680-34-5Wystawa, której otwarcie zbiegło się nieomal z prezentacją dwóch innych ważnych dużych pokazów w tym mieście (Awangarda i Państwo, Wielka Wojna w Muzeum Sztuki) została celowo zrealizowana by te założenia galerii podtrzymać. Zawiera ona bowiem zarówno tradycyjną fotografię uosobioną w dziełach przedwojennych fotografów ze środowiska lwowskiego, zarówno polskich jak i ukraińskich, a także ich kontynuatorów, którzy nawiązując do tych tradycji obraz fotograficzny, filmowy, czy zapisany video traktują znacznie szerzej.
Wystawa, dzięki poszukiwaniom i badaniom Andrija Bojarova, który od kilku lat zgłębia archiwa i zbiory muzealne zawierające te prace (m.in. dużą kolekcję fotografii lwowskiej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu powstałą dzięki wieloletniemu zaangażowaniu kuratora Adama Soboty) harmonijnie łączy te dwie epoki dawniejszą, przedwojenną i współczesną. Warto tu nadmienić, że najstarsza praca na wystawie to słynna „Niebieska flasza” Henryka Mikolascha z 1914 roku, który miał tak znaczący wpływ na wielu fotografów lwowskich. Właśnie te prace o znaczeniu historycznym są tak istotne na tej bogatej ekspozycji. Do tej pory nie utrwaliły się w naszej świadomości niektóre nazwiska jak np. Władysław Bednarczuk, którego znakomite, bardzo nowoczesne w wyrazie autoportrety z lat 30 zinterpretował na wystawie w sposób nieomalże dosłowny w geście, ale odrębny w koncepcji Maurycy Gomulicki. Klasyczne montaże Aleksandra Krzywobłockiego poddane zostały reinterpretacji w bardzo interesujących montażach młodej artystki ukraińskiej Anastasji Starko.
Wystawa zawiera szereg podrozdziałów, jeśli by użyć takiego określenia. I tak mamy tu „Obraz ruchomy” z fotografiami Krzysztofa Wojciechowskiego z cyklu „Szczelina” z lat 70. ub. wieku, gdy wraz z Andrzejem Jórczakiem poszukiwali ciekawych rozwiązań w zakresie utrwalania realnej, dziejącej się rzeczywistości ulicznej. Partnerem ukraińskim w tej tematyce okazuje się być Roman Huk ze swoją barwną pracą pt. „Palimpsest”, z 2014 roku, czy niezwykle ekspresyjny zapis performance Serhija Bratkovskiego i Andrija Sahajdakovskiego pt. „Instalacja w rozwoju” z 1993 roku.
Innym „podrozdziałem” niech będzie obraz filmowy – tutaj film słynnego klasyka Witolda Romera pt. „Woda” z 1938 roku, praca przywrócona niejako do obiegu i zdigitalizowana przez Andrija Bojarowa ze specjalnie skomponowaną w tym roku ścieżką dźwiękową przez Ostapa Manulyaka, co niezwykle uatrakcyjnia zapomniane dzieło Romera. Na wystawie zobaczymy również filmy Ryszarda Waśki i Józefa Robakowskiego. Jest na wystawie praca szczególna, uratowana przed zniszczeniem w latach 80 w Małej Galerii ZPAF w Warszawie i wielokrotnie tam eksponowana pt. „Fotografia do wyrwania, obraz interaktywny” z przełomu lat 70.
W „fotograficznej rzeczywistości” ciekawymi wydają się obrazy olejne Vlodko Kostyrki, wybitnego multimedialnego lwowskiego artysty i historyka sztuki, w których używa on realistycznych fragmentów fotografii, nadając swoim pracom kolażowo – ironiczny charakter. Ta fotograficzna rzeczywistość ma dobre odzwierciedlenie w przywróconych z lat 70. do obiegu artystycznego przez Andrija Bojarova zdjęciach Michaiła Francuzova jak i fotomontaży Jerzego Lewczyńskiego z tego okresu ze słynnym „pokawałkowanym” zdjęciem repatriacyjnego pociągu.
I wreszcie jest fragment wystawy zawierający prace kładące nacisk na formę w kontekście miasta. Tutaj ciekawe i nowatorskie, chociaż oparte na dawnej rzeczywistości są prace Macieja Brzozowicza, który z muzealnego zbioru klasycznych starych widokówek Lwowa przez technikę photo- shopowego montażu stworzył serię nieomal surrealistycznych pejzaży miejskich, a z kolei Piotr Wołyński w seriach zatytułowanych „Mimoformy” zawarł całą tajemnicę niedomówień jakie zawierać może specyficznie przetworzona fotografia. Do tej samej kategorii zaliczyć by można wycinki zgrafizowanych i uwypuklonych fragmentów jarmarcznej rzeczywistości w fotografiach Wojciecha Prażmowskiego, którego z kolei negatywowy obraz przedwojennego paszportu obywatela polskiego żydowskiego pochodzenia udającego się do Palestyny z całym możliwym „oprzyrządowaniem” stempli granicznych i oficjalnych pozwoleń w dużym powiększeniu, daje symboliczny wizerunek ludzkiego losu tej około lwowskiej krainy.
Wystawa „Eksperyment” to próba stworzenia pewnej narracji w określonej „scenografii dawnego miasta” jak to ujął trafnie w towarzyszącym wystawie tekście krytyk i historyk lwowski Bohdan Schumylowych. Powstaje w ten sposób kolaż w którym przeszłość fotograficzna przenikania się z teraźniejszością, chociaż przybierać one mogą różne formy.
I taki kolaż, jak twierdzi Schumylowych, będzie miał moc tworzenia nowej rzeczywistości.
Marek Grygiel
Projekt wystawy pt. „Eksperyment! Fotografia początku XX wieku we Lwowie i jej polscy i ukraińscy kontynuatorzy XX i XXI wieku” powstał w hołdzie lwowskim twórcom fotografii i filmu okresu międzywojennego, a jego pierwszy pokaz planowany jest w czterech galeriach Łódzkiego Domu Kultury: Galerii FF, Galerii Imaginarium, Galerii Nowej oraz Galerii Starej (łącznie ok. 450 m2 powierzchni wystawienniczej) w terminie 16.11–15.12.2018 roku. Organizacyjnym i ekspozycyjnym centrum projektu jest Galeria FF, która ma za sobą 35-letnie doświadczenie i bogaty dorobek w zakresie działań na polu fotografii eksperymentalnej i poszukującej oraz sztuki mediów. Podczas ekspozycji wystawione zostaną prace około 30 artystów, przede wszystkim mistrzów – klasyków lwowskiej fotografii: Henryka Mikolascha, Franciszka Groera, Witolda Romera, Jana Neumana, Aleksandra Krzywobłockiego, Władysława Bednarczuka, Margit Reich-Sielskiej, Danyła Figola i innych. Ich prace z pewnością należą do „wspólnego dziedzictwa kulturowego Ukrainy i Polski”. Nadanie temu właśnie pojęciu nowego i świeżego wymiaru jest jednym z celów projektu.
Na wystawie zostaną pokazane również dzieła klasyków polskiej awangardy, między innymi takich jak: Józef Robakowski, Ryszard Waśko (obydwaj związani z WFF), Krzysztof Cichosz (założyciel Galerii FF), Jerzy Lewczyński, grupa Łódź Kaliska, a także twórców młodszego pokolenia, na przykład Maurycego Gomulickiego. Współcześni lwowscy artyści, na przykład Roman Huk, Serhij Bratkovsky/Andrij Sahajdakovsky, Anastasja Starko, Oleg Voronko, Andrij Bojarov – przedstawiają prace fotograficzne i wideo, a nawet malarstwo inspirowane zarówno historią sztuki, jak i technikami cyfrowymi (Vlodko Kostyrko).
Założeniem projektu jest pokazanie aktualności i witalności lwowskich eksperymentów w dziedzinie filmu i fotografii w okresie międzywojennym, a także znaczenia Lwowa jako ważnego ośrodka współczesnej sztuki europejskiej. Bardzo istotna jest widoczna tu artystyczna bliskość oraz powiązania twórców po obu stronach – umownej dla nich – granicy.
Kuratorami wystawy są Magdalena Świątczak (Galeria FF, Łódź) i Andrij Bojarov (Lwów), a swój udział w postaci napisania tekstów zaoferowali: Adam Sobota, Marek Grygiel i Bohdan Shumylovych.
Informacja Galerii FF
Zobacz też:
Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.