Unseen
Amsterdam 2018
Westergasfabriek
Klönnenplein 1
1014 DD Amsterdam
21 – 23.09.2018
Huis Marseille
Museum voor fotografie
Koos Bruekel
Son
Keizersgracht 401
1016 EK Amsterdam
8.09. - 2.12.2018
Foam Fotografie Museum Amsterdam
Keizersgracht 609, 1017 DS Amsterdam
Masahisa Fukase
Private Scenes
7.09.-12.12.2018
Galerie Wouter van Leeuven
Hazenstraat 27, 1016 SM Amsterdam
Jacob Aue Sobol
With and Without You
8.09 – 13.10 2018
UNSEEN Amsterdam
Odbywający się po raz siódmy Festiwal Fotografii UNSEEN w Amsterdamie można najłatwiej porównać do Paris Photo – są to właściwie targi fotografii. Jednak skala tego przedsięwzięcia jest nieporównanie mniejsza co wcale nie musi się przekładać ujemnie na atrakcyjności i znaczeniu tego wydarzenia.
Cztery dni dają dogłębną możliwość zapoznania się z ofertą poszczególnych galerii, które z reguły prezentują nie więcej niż jednego czy dwóch artystów. Jest to spowodowane szczególną geografią miejsca, bowiem cała główna impreza odbywa się w przestronnej hali w kształcie walca dawnej gazowni tzw. Westgasfabriek na terenach postindustrialnych. Najlepszym odwołaniem mogą być tutaj skojarzenia łódzkie: Manufaktura, czy pofabryczne tereny przy ul. Tymienieckiego, goszczące coroczny Fotofestiwal.
Amsterdamska hala-cylinder podzielona na boksy dla poszczególnych galerii, które z góry wyglądają jak wykrojone kawałki tortu, koncentruje główny zasadniczy aspekt imprez. Tam odbywa się prezentacja prac, spotkania z autorami, którzy często na miejscu objaśniają i komentują swoje prezentacje.
Unseen Magazine Issue 5ISBN 978-90-822642-3-4
UNSEEN to niewątpliwie jedna z najciekawszych imprez tego typu. Oprócz bogatej oferty w postaci galeryjnie prezentowanych prac, na festiwalu można zapoznać się z fotograficznymi wydawnictwami. Spory namiot gromadzi wydawców, głównie z Europy, ale trafiają się też oferty z Japonii, USA . Wszystko to zorganizowane w pewnej symbiozie, również wystawy towarzyszące, których jest kilka, a które wspaniale dopełniają poczucie, że jesteśmy nie tylko w obszarze komercyjnego podejścia do sztuki.
Żeby jednak pewnej zasadzie obowiązującej na tego typu imprezach stało się zadość należy na początek wspomnieć o konkursie The ING UNSEEN Talent Award 2018.
Finalistami okazali się: Dávid Biró, (HU) Jakko Kahilainiemi (FI) Pauline Niks (NL) Eva O’Leary (US/IE), Alexey Shlyk (BY). Zwycięzcą okazał się Fin Kahilainiemi, a drugą nagrodę otrzymał Białorusin przebywający na rezydencji artystycznej w Belgii i Francji Alexey Shlyk. Wszyscy nominowani zaprezentowali ciekawe prace, z których chyba jednak najbardziej poruszającą była relacja Evy O”Leary mieszkającej w Stanach Zjednoczonych i wracająca do swojego miejsca urodzenia w Irlandii.
Wszystkie prace nominowanych można było oglądać na specjalnej wystawie wzbogaconej o projekcje krótkich filmów video z wypowiedziami autorów w scenerii w jakiej powstawały ich zdjęcia.
Futures Narratives to zorganizowana przez Festiwal Unseen platforma akcentująca również pewne kierunki ku jakim podąża współczesna fotografia europejska: na uwagę zasługiwała tutaj szczególnie ciekawa scenografia wystawy: podłużne szarfy z nadrukowanymi fotografiami sporych rozmiarów zwisające spod sufitu starego, zamienionego na hale wystawowa magazynu. Spośród kilku artystów takich jak Jeroen Bocken z Belgii, Sebastian Bajerano z Hiszpanii Valeria Cherchi z Włoch, Kateryna Snizhko z Ukrainy swoją prezentację miał tutaj również Łukasz Rusznica, laureat sekcji SchowOFF podczas miesiąca Fotografii w Krakowie w 2012 roku.
W tym samym budynku obok wystawa sześciu młodych japońskich fotografów, pokazująca jak pokolenie japońskich millennialsów odbiera rzeczywistość i niepewną przyszłość. Wystawa dosyć nierówna, zrealizowana na prostej zasadzie użycia tego samego sprzętu – artyści otrzymali bowiem do realizacji ten sam model aparatu, którego producent stał się jednocześnie sponsorem całego przedsięwzięcia.
Wystawą o wydźwięku globalnym stała się prezentacja pt „When Records Melt”. Tutaj już mający ugruntowaną międzynarodową sławę artyści tacy jak Edward Burtynsky z Kanady, Noémie Goudal z Francji, Simon Norfolk z Wielkiej Brytanii podejmują temat ocieplenia klimatu i zagrożeń z tego wynikających. Wystawa interesująca, chociaż ma się wrażenie, że wszystkie te prace już się zna od dawna, ale zawsze warto je sobie przypomnieć.
To co jest niewątpliwie najciekawsze na tego typu imprezach to spotkania autorskie, prezentacje nowych interesujących zjawisk – poświęcona temu była specjalna sekcja nazwana Collectives w tzw programie CO-OP. W tym spotkaniu wzięło udział 12 takich grup prezentujących różne artystyczne inicjatywy w tym roku skoncentrowane na takich tematach jak masowa turystyka, stereotypy na temat migracji, edukacja. W tym miejscu warto wspomnieć o inicjatywie artystycznej założonej w 2012 roku przez mieszkającą w Rotterdamie Weronikę Zielińską-Klein pod swojsko brzmiącą nazwą UPOMINKI. Dopiero wgląd na stronę internetową tego zjawiska daje możliwość w zorientowaniu się jak bogatą i aktywną twórczość może zaproponować w sposób niekonwencjonalny wymyślone innowacyjne miejsce.
Polskich wątków było w tym roku w Amsterdamie więcej: przede wszystkim udział w głównym pokazie Galerii Jednostka, która właśnie inauguruje swoją oficjalną działalność 4 października przy ulicy Andersa na warszawskim Muranowie. Założona i kierowana przez Kasię Sagatowską przy współpracy Magi Sokalskiej zaznaczyła swoją obecność już w ubiegłym roku podczas Paris Photo w Paryżu. Na Unseen w Amsterdamie przedstawiła najnowsze prace i albumy Weroniki Gęsickiej i Rafała Milacha. Oblegana przez licznych zwiedzających ( a zapewne i kupujących) zaprezentowała się znakomicie. Teraz tylko należy życzyć dalszych sukcesów i wytrwania na niełatwym przecież komercyjnym rynku sztuki współczesnej.
Jedna z najbardziej nieoczekiwanych niespodzianek to zdjęcie braci Janickich, aktorów Teatru Kantora w galerii Jorga Brockmana z Genewy. Autorem okazał się być Szwajcar Lucas Olivet, który przebywał jakiś czas w Krakowie i owocem tego pobytu jest album wydany w wydawnictwie Kerber pt. „Kopiec Bonawentura” oraz wystawa pod tym samym tytułem prezentowana w tym roku na Festiwalu w Arles. Kopiec Kościuszko wymówić trudniej, stąd autor wpadł na pomysł by użyć jednego z imion słynnego Naczelnika.
Przy okazji tak rozbudowanej imprezie jaką jest Unseen organizowane są również różnego rodzaju wydarzenia. Do nich zapewne należał sobotni wieczór 22 września, kiedy to odbyła się Open Gallery Night, możliwość wieczornych odwiedzin i spotkań w różnych, najczęściej małych ale mających dobra renomę amsterdamskich galeriach. W jednej z nich w Galerie Wouter van Leeuven pokazywano wystawę znanego duńskiego fotografa Jocba Aue Sobola, który tydzień później 28 września br. otwierał swoją wystawę w warszawskiej galerii 6x9 Leica obchodząc swoje urodziny.
Oczywiście Amsterdam oferuje niezliczoną ilość znakomitych wystaw, więc dla kronikarskiego obowiązku odnotujmy świetną prezentację znanego holenderskiego klasyka Koosa Breukela w Huis Marseille Museum voor Fotografie. Portretowanie przez 18 lat swojego syna od chwili narodzin do pełnoletniości wydawać by się mogło przedsięwzięciem niespecjalnie oryginalnym. Ale nie w przypadku Breukla – wystawa prezentowana na kilku piętrach amsterdamskiej kamienicy z XVII wieku jest niezwykle przemyślana i skomponowana. Oprócz nieszablonowych ujęć, pogłębionej psychologii, obserwacji dorastania, jest to wartko opowiedziana rodzinna historia w sposób nielukrowany i niebywale autentyczny.
Innym miejscem, zresztą przy tej samej Keizersgraacht tylko nieco dalej jest znane amsterdamskie Muzeum Fotografii FOAM wydające znane pismo o tej samej nazwie. Tym razem zobaczyć tu możemy wybór fotografii ze stałej gromadzonej od kilku lat kolekcji fotografii współczesnej na wystawie zatytułowanej „Reflected – Works from the Foam Collection. Kolekcja Foam rośnie szybko i liczy już 550 dzieł.
Druga ważna do odnotowania wystawa w tym muzeum to retrospektywa wspaniałego japońskiego fotografa Masahisa Fukase (1934-2012). Ten mniej znany twórca niż inni jego sławni rodacy jak Araki czy Hosoe zasługuje na specjalną uwagę. Jego ojciec zajmował się zawodowo fotografią, miał własne studio już w 1908 roku (wspaniały cykl hommage na wystawie jaki złożył ojcu serią zdjęć ). Fukase należał do pierwszego pokolenia fotografów japońskich, którzy objawili swoją sztukę światu wystawami w najlepszych muzeach w Ameryce (MOMA) i w Europie (Victoria and Albert Museum, Tate, Fondation Cartier). Tragiczny wypadek jakiemu uległ spowodował, że przez 20 lat nie wystawiano jego prac. W amsterdamskim muzeum zaprezentowane oryginalne odbitki od wczesnych lat 60. aż po 1992 rok pochodzą z archiwum jego imienia z Tokio i można je podziwiać po raz pierwszy w tak szerokim wyborze, łącznie z jego słynnym cyklem zdjęć z serii „Ravens” („Kruki”), kiedy to po rozstaniu się z żoną uległ silnym stanom depresyjnym. Jego perfekcyjna pod względem warsztatowym fotografia przesycona jest tajemnicą i swoistą aurą niedopowiedzianych do końca wątków z własnej burzliwej biografii.
Umiejscowienie targów czy festiwalu fotografii - podobnie jak ma to miejsce w Paryżu – w mieście o tak silnych historycznie tradycjach związanych ze sztuką – powoduje, że wizyta w muzeach czy galeriach jest dodatkową atrakcją uczestniczenia w takim wydarzeniu.
Tegoroczna siódma już edycja Unseen wykazała, że jest to impreza rozwijająca się, poszukująca szerszych form docierania do odbiorców , oraz dająca możliwość uczestniczenia i zorientowania się w nowych tendencjach, bez których sztuki wizualne, mocno zaangażowane coraz mocniej skierowane na bieżącą rzeczywistość nie były by tak atrakcyjne i odkrywcze.
Marek Grygiel (tekst i zdjęcia)
Podziękowania: Wanda Michalak & Paul Schaublin
Zobacz też:
Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.