Andrzej Mitan – artysta prawdziwy

Wystawa "Sztuka (nie)zidentyfikowana" - w dwa lata póżniej

Takim artystą bez wątpienia był Andrzej Mitan (1950-2018).

Jego twórczość nie mieści się w żadnych kanonach. Był artystą którego dokonania nie mieszczą się w żadnym kanonie. Przekraczał gatunki, łamał utarte schematy, obalał konwenanse. „Sztuka (nie)zidentyfikowana – Art (UN) Identified”, tytuł jego pożegnalnej niejako wystawy w Elektrowni w Radomiu w 2017 roku najlepiej oddaje sferę jego twórczych zainteresowań.

We wstępie do tego katalogu Romuald K. Bochyński, wieloletni współpracownik Mitana w Elektrowni – napisał:

(…) w bogatym dorobku Andrzeja Mitana, obecnego na rodzimej i europejskiej scenie artystycznej od ponad 40 lat, można wyodrębnić kilka najważniejszych pól twórczej aktywności: komponowanie i wykonywanie utworów muzycznych, twórczość w obszarze sztuk wizualnych, działalność na polu animacji i popularyzacji kultury oraz działalność kuratorska.

(…) Jego strategie artystyczną najlepiej odzwierciedla praktyka transgresji, manifestująca się w swobodnym przekraczaniu granic dyscyplin i gatunków artystycznych.

Już w 1968 roku Mitan założył z przyjaciółmi grupę Onomatopeja, która wielokrotnie zwracała na siebie uwagę na festiwalach studenckich i poezji śpiewanej (m.in. Olsztyn 1974).

Właśnie wtedy, w latach 70., po studiach na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim przyjechał do Warszawy, gdzie szybko znalazł się w kręgu środowiska klubu Politechniki Warszawskiej Riwiera-Remont. Oprócz Galerii Remont prowadzonej przez Henryka Gajewskiego, odbywały się tam różne koncerty muzyki jazzowej ale i eksperymentalnej, działania performatywne, spotkania autorskie z wybitnymi twórcami. Mitan znalazł się w odpowiednim miejscu, gdyż właśnie działalność wielowątkowa i wielodyscyplinarna była jego głównym udziałem. Oprócz wybitnych muzyków, z którymi współpracował przez pewien czas, jego artystycznym partnerem był Cezary Staniszewski. Razem tworzyli książki artystyczne, abstrakcyjne obrazy, specyficzne partytury, których wykonanie odbywało się w specjalnie zaaranżowanych przestrzeniach.

Przy okazji - jak wspomina w wywiadzie z samym sobą na łamach poświęconego mu w całości wydania Tytułu Roboczego (2009-029-030) Mitan angażował się w „działalność obywatelską”, która owocowała kolportażem biuletynów i bezdebitowych książek i czasopism. Remont stał się wtedy miejscem nieukrywanej działalności opozycyjnej, szczególnie w czasach nastania Solidarności, kiedy nastapiła rejestracja Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Wtedy to powstała eksperymentalna Super Grupa Bez Fałszywej Skromności z udziałem m.in. wybitnych jazzmenów np. Helmutea Nadolskiego, Janusza Trzcińskiego, Andrzeja Bieżana i Andrzeja Przybylskiego. Stworzony przez nich spektakl „Księga Hioba" był wystawiony w Teatrze Narodowym w ramach Jazz Jamboree’81, a planowaną na 14 grudnia 1981 roku realizację w stoczni szczecińskiej przerwało wprowadzenie stanu wojennego.

W latach 80 Andrzej Mitan zaangażował się w powołanie Niezależnego Studia Muzyki Elektroakustycznej, którego głównym animatorem był kompozytor Krzysztof Knittel. Koncertowano w kościołach, pracowaniach artystycznych, mieszkaniach - wtedy kiedy kluby studenckie były zamknięte.

Nieco później powstało niezależne wydawnictwo fonograficzne, gdzie wydawano płyty wraz ze specjalnie zaprojektowanymi kopertami (okładkami) wykonywanymi ręcznie. Każda taka płyta była nie tylko muzycznym zapisem dokumentalnym ale również niezależnym dziełem wizualnym.

W te prace Mitan zaangażował wybitnych twórców m.in. Edwarda Krasińskiego,Włodzimierza Borowskiego, Andrzeja Szewczyka, Ryszarda Winiarskiego, Tadeusza Rolke, Andrzeja Zarembę i wielu innych. Powstały unikalne dzieła o charakterze niekomercyjnym ale dorównujące wytworom takich sław jak Warhol, Cage, Heidesieck, Vostell, Kagel jak podało „Broken Music” międzynarodowe. prestiżowe wydawnictwo poświęcone historii fonografii.

W tych trudnych czasach udało się Mitanowi wraz z Cezarym Staniszewskim zorganizować w Warszawie Spotkanie ruchu FLUXUS i pierwszy koncert (poezja dźwiękowa – jazz-akcja wizualna). W spotkaniu tym uczestniczyło wielu artystów z Europy, Ameryki i Japonii, był m.in. Emmett Williams, który był filarem tego międzynarodowego ważnego dla sztuki współczesnej ruchu.

W następnych latach Andrzej Mitan kontynuował swoje działania w sztuce współpracując z galeriami poznańską AT i warszawską Galerią Działań a także Galerią GR, której był kuratorem.

Ostatnie lata to okres pracy w Centrum Sztuki Elektrownia, gdzie prezentował również swoje działania preformatywne ale również zajmował się kuratorowaniem wystaw.

I tutaj trzeba przypomnieć że to z jego inicjatywy w 2012 roku odbyła się w salach jeszcze tymczasowej siedziby MCSW Elektrownia poszerzona wersja wystawy Fotografii z Kolekcji Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Współpracował również z Leszkiem Golcem przy tworzeniu kilku edycji Festiwalu Jerzego Buszy organizowanym przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku i Muzeum Sztuki Współczesnej im J. Malczewskiego w Radomiu

Niezapomnianym jest również jego udział w wielkiej wystawie „Ikony Zwycięstwa – SIEGesIKONen – Icons of Victory” w Humboldt Umspannwerk w Berlinie w 2009 roku, której pomysłodawcą, głównym kuratorem i realizatorem był Józef Żuk Piwkowski.

Andrzej Mitan „znał wszystkich” i współpracował podczas ponad 40 lat pracy twórczej z tysiącami artystów, jak napisała we wstępie do wspomnianego Tytułu Roboczego Klara Kopcińska. To prawda, przyciągał ludzi, otaczał się twórcami, którzy byli otwarci na procesy twórcze, inspirował wielu, podkreślając zawsze że sztuka musi być bezkompromisowa, intensywna i do głębi autentyczna. Tej dewizie pozostał wierny y do końca.

Na koniec warto przytoczyć słowa z karteczki, która chętnie rozdawał podczas swoich działań traktując to również jako rodzaj działania artystycznego….:

Marek Grygiel

Zobacz też:

• Andrzej Mitan strona autoryzowana
• Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej "Elektrownia" w Radomiu
• Radom: wystawa „Andrzej Mitan – artysta niezidentyfikowany” - audycja w RDC



---

Spis treści

Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.