Dźwięki miłości

Rzadko się zdarza, żeby o katalogu z wystawy, która miała już trzy odsłony, pisać jakby ex post. Ale katalog ten, jest właściwie osobną publikacją, bardzo przemyślaną i mogącą stanowić samoistny byt edytorsko-wydawniczy.

Tamara Pieńko zrealizowała projekt w oparciu o liczne rozmowy i wymianę korespondencji mailowej z Tadeuszem Rolke, który stał się jednocześnie głównym bohaterem tego artystycznego przedsięwzięcia.

Tamara Pieńko
VII Symfonia
Dźwięki miłości
wydawnictwo: S HE FOR ART
ISBN 978-83-961816-1-9

Premiera wystawy miała miejsca 4 września br. w niezwykłej scenerii przygotowywanej do rekonstrukcji i adaptacji siedziby orkiestry symfonicznej i instytucji kultury – Sinfonia Varsovia przy ulicy Grochowskiej w Warszawie. Wnętrze bardzo oryginalne, surowe, z szarymi ścianami bardzo trafnie korespondowało z pracami fotograficznymi zaprezentowanymi przez autorkę.

Następne miejsca tej wystawy to Vintage Photo Festival w Bydgoszczy i Brodziak Gallery w Poznaniu.

Podczas otwarcia premierowego pokazu w Warszawie Tamara Pieńko opowiedziała o pomyśle i inspiracjach, jakie były u powstania tego projektu. Jak sam tytuł wskazuje, VII symfonia Bethoveena, która wg, autorki jest „muzyką miłości”, towarzyszy wspomnieniu Tadeusza Rolke z miłosnego zauroczenia sprzed lat, kiedy to przebywał w Die, niewielkiej miejscowości we Francji podczas miejscowego festiwalu artystycznego. Te i inne wspomnienia stały się tematem ich rozmów podczas wspólnych spotkań, a także korespondencji w postaci krótkich lirycznych mini wierszy Tadeusza Rolke, które znajdują się pomiędzy fotografiami na wystawie. Krótkie pisemne formy są „przesączone miłością, tęsknotą, potrzebą wyrażenia bliskości, czasem rozczarowania nieraz i bólu. Pomimo tylu lat które minęły Tadeusz cały czas te historie nosi w sobie, one są żywe i obecne” jak powiedziała podczas otwarcia Tamara Pieńko.

Autorka postanowiła zatem przenieść te uczucia i stany ducha na obrazy fotograficzne, głównym bohaterem czyniąc autora tych wspomnień. Wybrała ciekawe scenerie, tajemnicze wnętrza, secesyjne klatki schodowe, korytarze i pokoje jednego z XIX wiecznych hoteli. Draperie, zasłony, wszystko utrzymane w odcieniach czerwono-bordowych (wiadomo „ogień miłości”!) Dodo tego przygaszone światła, czy palące się bladym światłem żarówki nad drewnianymi boazeriami.

I bohater, niekiedy z obnażonym torsem, w ciemnych okularach, które są jego znakiem rozpoznawczym od lat, samotny, otoczony przez wszechogarniającą pustkę jaką odczuwamy patrząc na te zdjęcia. Jedynie tylko dwa razy pojawia się kobieca postać (sama autorka, jak się łatwo domyślić) symbolizująca ułudę i nieosiągalność zainspirowaną grafikami Brunona Schulza.

Jeśli wystawę można odpowiednio projektować, zmieniając niektóre elementy to w albumie, (taka nazwa będzie właściwsza niż katalog), kolejność zdjęć jest poddana pewnemu rytmowi. Różnych formatów, wypełniają całe rozkładówki, bądź są w bezpośrednim towarzystwie tych krótkich lirycznych tekstów. Czasami teksty dostają osobne strony na jednolicie czerwonych tłach. Daje to poczucie ważności przesłania jakie w sobie zawierają, ale również specyficznie rytmizują one oglądanie kolejnych fotografii. Przestrzeń odgrywa ważną, jeśli nie wiodącą rolę w tych pracach – ale przestrzeń zamknięta, ciasna, bez horyzontu. Lampy, drzwi, okna, fortepian, wanna w łazience, otomana, łóżka, wszechobecne zasłony i firany stanowią wiele mówiące symbole określające stan ducha bohatera zdjęć, jego nastroje potęgujące falę wspomnień i przemijania.

Jak słusznie zauważa Alicja Długołęcka, autorka eseju zamieszczonego w albumie, fotografie Tamary Pieńko pokazują „niezwykle intymne portrety artysty, które umożliwiają nam towarzyszenie w jego zatrzymaniu, oddzielności i tęsknocie”.

Na koniec trzeba wymienić osobę, która nadała tej publikacji tak spójną i ciekawą formę. To Anna Dyakowska, która stworzyła projekt graficzny albumu zasługujący na duże uznanie. Nie często mamy do czynienia z fotograficznymi publikacjami wnoszącymi coś nowego i oryginalnego do i tak przecież nielicznej grupy książek artystycznych. Ta pozycja na pewno znajdzie sobie wśród nich osobne i ważne miejsce i będzie ozdobą każdej kolekcji tego rodzaju wydawnictw.

Marek Grygiel

Tamara Pieńko i Tadeusz Rolke, fot. M. Grygiel, Sinfonia Varsovia, 4 września 2022.

Spis treści