Lidé Hlučínska devadesátých let 20. století
Institut tvůrčí fotografie
Filozoficko-přírodovědecké fakulty Slezské univerzity v Opavě, 1999
Autorzy wstępu: J.Siostrzanek, V.Birgus.
"Lidé Hlučínska" - czeskiej prowincji dzień powszedni
O ile Czechy mogą wydawać się niektórym krajem dosyć zapoznanym, zwłaszcza uczestnikom wszelkiego rodzaju wycieczek do Pragi i na narty, o tyle życie codzienne mieszkańców czeskiej prowincji wydaje się być dla większości czystą abstrakcją. Jak się jednak okazuje niesłusznie, gdyż prowincja czeska od prowincji Polskiej różni się niewiele. O istniejących analogiach przekonać się może każdy, komu w ręce wpadnie album Lidé Hlučínska będący wiernym obrazem życia codziennego mieszkańców tytułowego miasteczka oraz okolic.
To prawda, że Polska oferuje porównywalnego rodzaju doświadczenia każdemu fotograficznie poszukującemu etnografowi, jednak doświadczenie uczy, że tym co może sprawiać największą przyjemność jest odkrywanie drobnych różnic między podobnymi na pierwszy rzut oka kulturami. W tym kontekście Lidé Hlučínska dostarczają nieocenionego materiału porównawczego; mogą też stać się źródłem inspiracji. Lidé Hlučínska to efekt projektu dokumentalnego zrealizowanego przez kilkunastu fotografów czeskich w połowie lat 90-tych w okolicach miasta Hlučínska (Czeski Śląsk). Wobec mnogości autorów zaskakującym wydaje się być fakt jednolitości estetycznej prezentowanych kilkudziesięciu czarno białych zdjęć. Udało się to osiągnąć, gdyż autor i bohater tak naprawdę jest jeden: ludzie z Hlučínska. Przedstawione jest ich życie codzienne; dokumentowane są zupełnie podstawowe fakty z ich nieistotnych egzystencji. Nieistotnych z punktu widzenia globalizującego się gdzieś obok, bo nie w Hlučínsku świata.
Tomas Pospech, Bolatice, 1995
Jan Svetlik, Bolatice, 1995
Michal Kubicek, Kozmice, 1998
Obraz prowincji (w szerokim znaczeniu tego słowa) gwarantuje oglądającemu szczególnego rodzaju dystans. Błahość i banalność tematu pozwalają zobaczyć życie tamtych ludzi jednocześnie z perspektywy tu-i-teraz zrobionego niegdyś zdjęcia, jak i pozwalają objąć i uchwycić je w całości: z perspektywy całego albumu. Poszczególne zdjęcia są różne w nastroju i temacie, jednak zawsze ich bohaterem jest człowiek. To co robią ludzie z Hlucinska nie różni się zasadniczo od tego co robią ludzie w ogóle. Narodziny, zabawa, praca, śmierć. Im bardziej jednostkowy fakt jest przedstawiony, tym bardziej uniwersalny jest jego charakter.
Dokumentacja marginalnych rzeczywistości ma dosyć długą historię. Vladimir Birgus, autor wstępu, wskazuje na inspiracje autorów zdjęć projektami amerykanów Brady'ego i Stryker'a (FSA), jak i bliższymi geograficznie i czasowo Pavela Stecha, Dusana Simanka czy Ireny Stehli. W przypadku tego rodzaju projektów fotograficznych ciężko jest jednak mówić o zapożyczeniach czy inspiracjach. Tym co naprawdę ważne jest wspólny powrót autorów do podstawowego języka fotografii, a mianowicie do języka dokumentu. Lidé Hlučínska po raz kolejny dowodzą, że jest to język stary, ale nadal żywy i paradoksalnie zadziwiający swoją świeżością. Prezentowane zdjęcia są istotne nie tylko dla autorów i mieszkańców Hlucinska, ale i dla szerszego kręgu odbiorców. To właśnie obrazy tego typu: bezpretensjonalne i szczere wywiązują się z rudymentarnego zadania fotografii jakim jest tłumaczenie, a tym samym przybliżanie człowieka człowiekowi.
Adam Mazur
Petr Karola, Petrkovice, 1994
Katerina Vladarova, Kravare, 1995
Vojtech Bartek, Kravare, 1995
Jindrich Streit, Kravare - Stitna, 1995
Jindrich Streit, Petrkovice, 1994
Evzen Sobek, Dolni Benesov, 1995
Vojtech Bartek, Sudice, 1994
Copyright © 1997-2012 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2012 Zeta-Media Inc.
e-mail: fti@zeta-media.com
