Wystawa w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie
17 czerwca - 3 września 2000
Warsztat Formy Filmowej
(1970 - 1977)
WARSZTAT FORMY FILMOWEJ: od lewej, górny rzad : Janusz Polom, Wojciech Bruszewski, Wacław Antczak, Jacek Łomnicki, Tadeusz Junak; niżej po lewej sylwetka : Zdzisław Sowiński; po prawej (łysy):Antoni Mikołajczyk; od lewej na dole : Lech Członowski, Józef Robakowski (w białym swetrze), Paweł Kwiek, Zbigniew Rybczyński, Andrzej Różycki, Ryszard Waśko.
ARSZTAT FORMY FILMOWEJ założyła jako sekcję Koła Naukowego przy Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi grupa studentów i absolwentów tej uczelni. Jej trzon stanowili: Kazimierz Bendkowski, Wojciech Bruszewski, Paweł Kwiek, Antoni Mikołajczyk, Janusz Połom, Józef Robakowski, Andrzej Różycki, Ryszard Waśko. Z Warszatatem współpracowali później i inni artyści, z których najbardziej znanym jest Zbigniew Rybczyński, laureat pierwszego Oskara Amerykańskiej Akademii Filmowej za film krótkometrażowy "Tango".
W deklaracji programowej sformułowano cele do których zaliczyli "badanie i rozszerzanie możliwości sztuk audiowizualnych w oparciu o aktualne tendencje w sztuce współczesnej. Warsztat realizował filmy, zapisy i transmisje telewizyjne, audycje dźwiękowe, wystawy plastyczne, różnego rodzaju zdarzenia i interwencje artystyczne. Uprawiał też działalność teoretyczną i krytyczną". Z racji profesjonalnego wykształcenia artyści Warsztatu koncentrowali głównie swoja uwagę "na badaniach właściwości medium filmowego w ramach szeroko pojmowanego nurtu sztuki konceptualnej." Głównym zagadnieniem ich twórczości był problem komunikacji.
Jak mało która grupa artystyczna uzyskali znaczące sukcesy, zapraszani na różnego rodzaju festiwale i przeglądy sztuki awangardowej w Europie proponując realizacje o charakterze intermedialnym.
Warsztat Formy Filmowej, CSW Warszawa, czerwiec - wrzesień 2000 r. Fot. M. Zienkiewicz/GW
Józef Robakowski. Warsztat Formy Filmowej, CSW Warszawa, 16 czerwca 2000 r. Fot. M. Zienkiewicz/GW
Praca Józefa Robakowskiego na wystawie Warsztat Formy Filmowej, CSW Warszawa, czerwiec - wrzesień 2000 r. Fot. M. Zienkiewicz/GW
Andrzej Różycki. Warsztat Formy Filmowej, CSW Warszawa, 16 czerwca 2000 r.
Fot. M. Zienkiewicz/GW
Na zdjęciach: Wacław Antczak. Warsztat Formy Filmowej, CSW Warszawa, czerwiec - wrzesień 2000 r. Fot. M. Zienkiewicz/GW
Niemałą role w ich działalności odegrała fotografia. Wszyscy członkowie Warsztatu w większym lub w mniejszym stopniu zrealizowali wiele prac fotograficznych. Warto zaznaczyć, że wiekszość z nich stanowiła grupę ZERO-61. założoną w Toruniu na początku lat 60.
Fotografie z okresu Warsztatu pełnią nieco inna rolę, mają bardziej pomocniczy i często dokumentalny charakter, służą jako środek egzemplifikacji rozważań o charakterze teoretycznym i doświadczalnym z obszaru rejestracji rzeczywistości. Nie mają tak dużego znaczenia jak film, zapis telewizyjny, video.
Niemniej wystawa w CSW prezentuje kilka prac, gdzie fotografia odgrywa rolę zasadniczą. Dotyczy to szczególnie twórczości Andrzeja Różyckiego, który badał możliwości rejestracji fotograficznej w pracy "Analityczne rozpoznanie fotografii" (1976); "Reguły gry" (1978) oraz Józefa Robakowskiego, dla którego fotografia przez wszystkie okresy twórczości stanowiła atrakcyjny i chętnie wykorzystywany środek artystycznego wyrazu. Jego cykl pt. "Czeluście" (1978), instalacyjna praca Pawła Kwieka "Uczestnictwo, poznanie decyzja" (1979) prace Kazimierza Bendkowskiego z cyklu "Obraz relatywny" (1978), powstałe nieco później ale bezpośrednio wywodzące się jeszcze z klimatu Warsztatu Formy Filmowej - prezentowane były w Małej Galerii PSP-ZPAF.
Oprócz Ryszarda Waśki, który najrzadziej chyba korzystał z fotografii, Józef Robakowski, Andrzej Różycki, Paweł Kwiek, i zmarły niedawno Antoni Mikołajczyk wielokrotnie wystawiali swoje prace w Małej Galerii zarówno zaraz po zakończeniu formalnej działalności Warsztatu pod koniec lat 70, jak i później . W mniejszym stopniu dotyczy to Wojciecha Bruszewskiego, ale i w 1979 roku zrealizował w Małej Galerii swoją analityczną pracę "Horyzont", w której zasadniczą rolę pełnił słynny aparat rosyjski o tej samej nazwie.
Wystawa w Centrum Sztuki Współczesnej jest wystawą historyczną - wielu spośród instalacji nie można już odtworzyć, projekcje filmowe również mogą być przedstawione tylko w ograniczonej formie.
Dlatego paradoksalnie fotografia, która jest głównym fundamentem zapisu dokonań Warsztatu odgrywa na wystawie tak ważną rolę. Dobrze też, że nie tylko dokumentuje ale i wzbogaca tę wartościową ekspozycję. Powinni ją obejrzeć wszyscy którzy interesują się sztuką najnowszą ,gdyż dokonania Warsztatu Formy Filmowej w wielu obszarach dorównywały temu co działo się wówczas za granica, a w wielu znacznie wyprzedzały to co pojawiło się potem u nas i co bywa odkrywane dzisiaj jako nowość.
Marek Grygiel
Kazimierz Bendkowski: Obraz realtywny - Relative image
MałaGaleria PSP-ZPAF, Warszawa, czerwiec-lipiec 1978 (reprodukcja z katalogu)
Copyright © 1997-2012 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2012 Zeta-Media Inc.
e-mail: fti@zeta-media.com
