Mała Galeria ZPAF-CSW, Warszawa, Pl. Zamkowy 8
wystawa czynna od 2 do 26 listopada 1999 r.
Click here
for English
version of
this page
Istnieje przekonanie, ze fotografia dzieli się nadal na kilka nieprzystających do siebie dziedzin i w związku z tym każdej z nich przypisane są inne funkcje i obszar oddziaływania. Inne są założenia dokumentu, inne fotografii reklamowej, jeszcze innymi regułami rządzi się klasyczna fotografia zmierzająca w stronę tradycyjnych technik graficznych.
Jednakże w ostatnich latach, szczególnie w środowisku młodszych twórców, nie obciążonych tak bardzo tradycyjnym podejściem do fotografowania, zdobywa sobie uznanie tendencja przekraczania wcześniej zdefiniowanych kierunków. Dotyczy to szczególnie fotografii ilustracyjnej, inscenizowanej, której zastosowanie znacznie wykracza poza wąsko określone pojęcie fotografii reklamowej.
Wielu fotografów, majacych często profesjonalne, na poziomie wyższych studiów przygotowanie, tworzy prace, których punktem odniesienia nie jest otaczająca nas rzeczywistość, a raczej ich własna, nieskrępowana fantazja i wyobraźnia. Inspiracje do tego typu prac czerpią z własnych doświadczeń zarówno z życia zawodowego jak i sfery zupełnie prywatnej. Następuje wtedy ciekawy melanż - do sztuki wzniosłej przedostają się wątki bardzo osobiste, zmieszane niekiedy z wzorami zaczerpniętymi z kultury masowej, której wszechogarniającej presji trudno uniknąć.
Joanna Zastróżna, absolwentka gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, bardzo świadomie przekracza te granice gatunków. W swoich barwnych pracach, fotografując tę samą modelkę tworzy rodzaj wielowątkowej impresji na ten sam temat. Bohaterka jej prac, pozująca jak do klasycznej fotografii mody, przybiera jednak nieoczekiwane pozy, jest zaskakiwana w najbardziej "nie fotograficznym" momencie, uwikłana w niewidoczną materię, spętana (niekiedy dosłownie), stara się przekroczyć jakąś barierę, przekazać jakieś posłanie. Stąd może na niektórych zdjęciach widzimy fragmenty tekstów. By nie wkroczyć w obszar dosłowności, teksty te w jezyku japońskim stają się dodatkowym elementem granicy do której nie mamy dostępu - tak jak być może nie dotrze do nich również tajemniczy "messenger - posłaniec" przynoszący dobre lub złe wiadomości.
Joanna Zastróżna nie tylko odkształca w pewnym sensie swoje fotografie i tworzy sztuczną rzeczywistość na bazie swojej wyobraźni - ona tej rzeczywistości dodaje nowych znaczeń i zamiast ją relacjonować - poddaje własnemu przetworzeniu. Nie podpatruje jej - stara się ją tworzyć, zarówno zdyscyplinowaną formą, jak i świadomie dobranym kolorem.
Wydaje się, że jej koncepcja jest przemyślaną odpowiedzią na dawno już postawione pytanie: czy fotografia może odejść od wiernego zapisu i przekazać prawdziwą choć przecież sztucznie wykreowaną rzeczywistość ?
Marek Grygiel
Transformacja, kolor, znak, plama, linia, gest - to elementy, które często występują w pracach Joanny -elmenty używane przez nią chętnie, z premedytacją, nawet namiętnie.
Skłonność do odchodzenia od rejestracyjności zapisu fotograficznego, swoboda w kreowaniu i "manipulowaniu" obrazem wyraża - myślę - jej niepokój, otwartość i potrzebę poszukiwań i eksperymentowania, potrzebę łączenia odmiennych sposobów wizualnego artykułowania i wypowiedzi. Przenoszenie doświadczeń z jednej stylistyki w drugą i odwrotnie wydaje się cechą charakterystyczną i cenną. Sama będąc grafikiem z wykształcenia, łatwo i chętnie przenosi do twórczości fotograficznej graficzne znakowanie i rozumienie koloru, niekiedy idąc dalej używa go z malarską swobodą, nonszalancją nawet. Czyni to nie po to, aby nobilitować fotografię, a dlatego, że traktuje zapis fotograficzny na równi z innymi sposobami manualnej notacji.
Są to cechy dość odmienne od powszechnie w fotografii stosowanych czy fotografii przynależnych (pomijam tu oczywiście tzw. postawy purystyczne, które nie dopuszczają jakichkolwiek "obcych" elementów w obrazie fotograficznym). Obraz fotograficzny jest u Joanny Zastróżnej zapisem-bazą, wyrażonym nie wprost, a wykreowanym poprzez gest, układem form, przetworzonym tonalnie - który staje się znakiem, metaforą, skrótem. Zderzenie tak sformułowanego zapisu z działaniem i znakowaniem manualnym (poza fotograficznym) tworzy swoistą konstrukcję i kształt o rodowodzie sztuki pop, filmu eksperymentalnego, czy wreszcie poetyki MTV (w pozytywnym rozumieniu oczywiście).
"Ocieranie się" o różne dyscypliny wypowiedzi artystycznej staje się fotografią "z pogranicza", staje się hybrydą powstałą na styku teatru, inscenizacji, komiksu, rysunku, skrótu graficznego i malarskiej ekspresji. Przedstawia odrealniony świat, nową subiektywną rzeczywistość, własną oryginalną poetykę.
Interesująca to droga, która pozwala na wielką swobodę i wolność artystyczną, która pozwala wierzyć, że odmienność, nowa, własna ikonosfera jest wyzwaniem i wyzwoleniem jednocześnie, a owa hybrydalność, ambiwalencja i pogranicze stwarza szansę podróży w odrealniony świat, własny i niepowtarzalny, własny porządek opowiedziany oryginalnym językiem i artystycznym głębokim przeżyciem.
Witold Węgrzyn
9.10.1999
Joanna Zastróżna
ur./born 1972studia: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
dyplom z projektowania graficznego i fotografii - 1997education : MA Graphic Design, Academy of Fine Art in Gdansk
wystawy indywidualny / individual exhibitions
fotografia - photography, Kawiaret, Sopot 1997
fotografia - photography, Teatr Miejski - Theatre Lobby, Gdynia 1997
fotografia - photography, dworek Sierakowskich - dworek Sierakowskich Gallery, Sopot 1998wystawy zbiorowe / collective exhibitions:
fotografia - photography, "Konfrontacje '97", Gorzów Wielkopolski
fotografia - photography, "Debiuty '97", Gdańsk
plakat - poster, Festival de l'air du Temps, Francja - France 1997
moda - fashion, Finał SIFA, Warszawa 1997
fotografia - photography, "Konfrontacje '98", Gorzów Wielkopolski
fotografia - photography, Teatr Miejski - Theatre Lobby, Gdynia 1998
fotografia - photography, "Jutro jest dziś - Tomorrow is today", Polska, Japonia - Poland, Japan, Nara, Osaka, Kyoto, Wrocław, Kraków, Sopot 1999
fotografia - photography, "Vztahy - Relacje", Dom Fotografii - House of Photography, Poprad, Słowacja - Slovakia, 1999
Copyright © 1997-2012 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2012 Zeta-Media Inc.
e-mail: fti@zeta-media.com