Adam Sobota
Wrocławskie Spektrum
Andrzej Lachowicz - "Ja-ty-on", 1970
reprodukcja z albumu : "Fotografia we Wrocławiu 1945 - 1997". wyd. ZPAF, Okręg Dolnośląski, Wrocław, 1997
Festiwal Fotografii "Spektrum", jaki odbył się we Wrocławiu od 12 grudnia 1997 r. do stycznia 1998, miał być podsumowaniem najważniejszych zjawisk w fotografii, jakie pojawiły się w tym środowisku po II wojnie światowej. Grupa organizatorów, którzy działali pod patronatem ZPAF, (Adam Lesisz, Zenon Harasym, Jerzy Olek, Adam Sobota) postanowiła przede wszystkim doprowadzić do ukazania się publikacji omawiającej różne zagadnienia (organizacje, grupy twórcze, galerie, szkolnictwo, kolekcje, imprezy, itd.) i zawierającej reprezentatywny wybór ilustracji. Taki album został wydany, pt. "Fotografia we Wrocławiu 1945-1997", co miało kapitalnie znaczenie dla obchodów 50-lecia organizacji fotograficznych na tym terenie.
Krystyna Gorazdowska - "Przyszlym pokoleniom", 1949
reprodukcja z albumu : "Fotografia we Wrocławiu 1945 - 1997". wyd. ZPAF, Okręg Dolnośląski, Wrocław, 1997
12 grudnia 1997 r. otwarto we Wrocławiu cztery wystawy fotograficzne (oprócz albumu był osobno wydany katalog).
Największa wystawa pt. "Relacje" w salach BWA (kuratorzy; Adam Lesisz i Zenon Harasym) gromadziła 366 prac 66 autorów, zarówno członków ZPAF jak i najwybitniejszych fotoamatorów czy reporterów. Zasadniczą część stanowiły prace najnowsze, chociaż kuratorzy starali się też nawiązać do historii, pokazując wiele prac z poprzednich dziesięcioleci. Zaproszeni do udziału w wystawie autorzy mogli prezentować prace według własnego wyboru, powstała więc zróżnicowana całość, reprezentująca całą gamę form estetycznych, co zostało odebrane bardzo pozytywnie przez publiczność.
Eugeniusz Łowiagin - "Wczoraj i dziś", 1959
reprodukcja z albumu : "Fotografia we Wrocławiu 1945 - 1997". wyd. ZPAF, Okręg Dolnośląski, Wrocław, 1997
Witold Romer - "Plac Grunwaldzki", 1948
reprodukcja z albumu : "Fotografia we Wrocławiu 1945 - 1997". wyd. ZPAF, Okręg Dolnośląski, Wrocław, 1997
Inaczej postąpił kurator wystawy "Rejestracje i ekspresje" w Muzeum Narodowym we Wrocławiu (Adam Sobota). Na podstawie ponad 100 prac 32 autorów - w większości z kolekcji Muzeum - starał się uwypuklić najważniejsze jego zdaniem osiągnięcia wrocławskiej fotografii.
Bożena Michalik - "Przez szyby", 1959
reprodukcja z albumu : "Fotografia we Wrocławiu 1945 - 1997". wyd. ZPAF, Okręg Dolnośląski, Wrocław, 1997
Początkowo dominowali w niej twórcy przybyli ze Lwowa (Romer, Kupic, Mierzecka, Michalik i inni). Popularność izohelii w kręgu jej wynalazcy, Witolda Romera, wzmacniana była przez międzynarodowe wystawy tej tonorozdzielczej techniki. Liczne poszukiwania możliwości formalnego przetwarzania obrazu, aż do pełnej abstrakcji, wyrażały m.in. opór wobec socrealizmu i wiązały się np. z działalnością grupy "Podwórko" w latach 1957-59.
Nowością lat 60. były programowe próby wykorzystania fotografii dla konceptualnych refleksji nad sztuką (np. prace Zbigniewa Staniewskiego z lat 1960-62). Stopniowo coraz większe znaczenie dla wrocławskiej fotografii zaczęli mieć plastycy związani z programem "sztuki pojęciowej" na przełomie lat 60/70. (m.in. Zdzisław Jurkiewicz, Natalia LL, Andrzej Lachowicz).
Zbigniew Staniewski - z cyklu "Spojrzenie za szybę" 1960-62
reprodukcja z albumu : "Fotografia we Wrocławiu 1945 - 1997". wyd. ZPAF, Okręg Dolnośląski, Wrocław, 1997W latach 70. zasadnicze znaczenie miała działalność galerii "Permafo", grup studenckich (np. "Format") a następnie galerii "Foto-Medium-Art", które proponowały fotografię systemową, ekspansywną, fotograficzne performance i inne rodzaje działań rozszerzających obecność fotografii na wszelkie obszary plastyki i sposoby myślenia.
Środowisko wrocławskie należało wówczas do najważniejszych dla neoawangardowego nurtu sztuki. Innym ważnym wątkiem były refleksje nad istotą medium fotografii, które w dalszych latach doprowadziły do rozwoju tzw. fotografii elementarnej. We wszystkich przypadkach można jednak zauważyć, że przez dziesięciolecia istota twórczych zainteresowań w fotografii przesuwała się od zagadnień budowy pojedynczego obrazu do problemu określenia pozycji postrzegającego (fotografującego) i rozwoju jego samoświadomości.
Wystawa muzealna zamknęła historyczny wywód wyróżniającymi się pracami z ostatnich lat: Natalii LL (z cyklu "Głowy"), Tomasza Kiznego (cykl "Wyrok", nawiązujący do spuścizny komunistycznego totalitaryzmu), i "Galerią Edukacji Ekologicznej" Mieczysława Zdanowicza.
Jerzy Olek był kuratorem wystawy "Wymiary własne fotografii", która miała streścić program "Foto-Medium-Art", jaki Jerzy Olek realizuje od dwudziestu lat. Międzynarodowy charakter tego programu znalazł odbicie w doborze 40 autorów, z których każdy był reprezentowany jedną pracą. Nie był to jednak historyczny przegląd kolejnych faz programu "Foto-Medium-Art", a raczej jego aktualna wizja, którą Jerzy Olek nadal stara się rozwijać, jakkolwiek już poza lokalem jego dawnej galerii.
Retrospektywny charakter miała wystawa Niezależnej Agencji Fotograficznej "Dementi", działającej we Wrocławiu w latach 1982-1991, zorganizowana przez Tomasza Kiznego, współzałożyciela Agencji. Pokazana w salach wrocławskiego ratusza wystawa obrazowała opór społeczny wobec systemu komunistycznego oraz upadek tego systemu w Europie Wschodniej. Pewną kontynuacją kierunku zainteresowań "Dementi" jest działalność Tomasza Kiznego w ostatnich latach. (zobacz: wystawa Agencji "Dementi")
Jeżeli do tych faktów dodać kilka innych wystaw odbywających się równolegle, lub nieco wcześniej (np. przegląd prac najmłodszej generacji fotografujących, czy wystawę z okazji 50-lecia Wrocławskiego Towarzystwa Fotograficznego), to można stwierdzić, że ośrodek wrocławski ukazał całe spektrum swoich możliwości oraz potencjał medium fotografii.
Copyright © 1997-2012 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2012 Zeta-Media Inc.
e-mail: fti@zeta-media.com
