Niedenthal

Chris Niedenthal: "Polska Rzeczpospolita Ludowa. Rekwizyty"
Green Gallery
ul. Krzywe Koło 2/4, Warszawa
16 czerwca – 9 sierpnia 2004. (skrócony termin)

Chris Niedenthal: "Polska Rzeczpospolita Ludowa. Rekwizyty"

To, co widać

O książce Chrisa Niedenthala słyszało się od dawna. Jej uroczysta promocja odbyła się 15 czerwca w Galerii Green na Starym Mieście w Warszawie. Galerię prowadzi Iza Wojciechowska będąca zarówno kuratorem wystawy jak i fotoedytorem albumu. Wernisaż zgromadził bardzo liczną publiczność, autor bowiem jest postacią bardzo znaną i lubianą w Warszawie, nadal czynnie fotografuje, głównie dla pism ilustrowanych. W Klubie Księgarza obok którego mieści się galera odbyła się promocja albumu, fragmenty autora tekstów, Jacka Hugo-Badera, czytała Joanna Szczepkowska.

Autor wystawy i albumu - Chris Niedenthal podczas otwarcia w Green Gallery. Fot. A. Mazur.

„Rekwizyty” to wybór fotografii z życia codziennego, wykonanych w Polsce z czasów tzw. późnego PRL-u. Chris Niedenthal, urodził się w Anglii, gdzie od czasów wojny mieszkali jego rodzice, uchodźcy wojenni. Przyjechał do Polski w latach 70. po ukończeniu trzyletnich studiów fotograficznych w Londynie. Polska bardzo go zafascynowała. Wspomina: „Od razu wiedziałem, że moje miejsce jest tutaj. Pokochałem Polskę, pomimo, a może właśnie z powodu problemów i trudności w jakie wikłał ją komunizm. Zajmowałem się głównie fotoreportażem, śledziłem wydarzenia polityczne, ale interesowało mnie także życie codzienne. Fascynowało to, co stanowiło o tej, wspomnianej już „inności” Polski. Rejestrowałem przy okazji symbole i rekwizyty PRL-u...”

Chris Niedenthal:
"Polska Rzeczpospolita Ludowa. Rekwizyty". Projekt i opracowanie graficzne Maciej Buszewicz. Format 240 x 300 mm, 160 stron, 134 zdjęcia, oprawa twarda. Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2004.
ISBN 83-87730-98-X

O atrakcyjności tego albumu stanowią przede wszystkim fotografie. Niedenthal zafascynowany został tym co tutaj zobaczył, swoistą odmiennością, egzotyką czy nawet surrealizem sytuacyjnym. Wykorzystał to całą mocą i teraz po latach jego zdjęcia są nie tylko jego własnym spojrzeniem na to co widział, ale również wnikliwym zapisem pewnej rzeczywistości, która zdaje się być coraz odleglejsza.

Objaśniający tekst Hugo-Badera jest przeznaczony raczej dla młodszego pokolenia, pomaga mu zrozumieć wydźwięk niektórych zdjęć. Starsi nie mają z tym najmniejszego problemu. Ale są również w albumie zdjęcia, które są ponadczasowe. Zwraca na to uwagę Jerzy Pilch, gdy pisze o tym, że niektóre fotografie z PRLem nie muszą mieć nic wspólnego. „Takich bezwiednie ponadczasowych i z natury rzeczy a-peerelowskich epizodów jest w tych fotografiach więcej. Na przykład co ma wspólnego z Peerelem babka z grabiami zręcznie przez ogrodzenie przeskakująca? [...] A dziecko śpiące pośrodku pól w kołysce uczynionej z płachty do noszenia siana, co ono ma wspólnego z Peerelem?”/*

Są także w albumie zdjęcia o znaczeniu symbolicznym, jak choćby fotografia kina Moskwa w Warszawie z billboardem filmu „Czas Apokalipsy” wykonana w pierwszy dzień stanu wojennego opublikowana pierwotnie 28 grudnia 1981 w Newsweeku, a potem w setkach gazet i czasopism. Zdjęcie to stało się nieomal ikoną stanu wojennego, szkoda że w albumie pojawia się nad nim tytuł rozdziału „Bibelot, zabawki, gadżety”.

W tym miejscu należy odnotować, że agresywny projekt graficzny bardzo osłabia wymowę albumu. Krzykliwe czerwone liternictwo tytułów, a przede wszystkim zupełnie nieudany pomysł ze stemplowaniem obok (lub wręcz na) fotografii pieczątkami ery PRLu jest niepotrzebne i rozprasza koncentrację. Drugim utrudniającym elementem jest sytuacja gdy jedno zdjęcie umieszczone jest na dwóch stronach. Sposób łamania dopuszczalny może w prasie, ale w albumie staje się zbyt widocznym mankamentem.

Wystawa i album Chrisa Niedenthala to kolejny przykład na to że fotografia dotyka rzeczywistości jak mało która dziedzina twórczości. Jest też z reguły tak, że fotografując nie widzimy wszystkiego. Pewne elementy ujawniają się dopiero po czasie i dopiero po czasie nabierają dodatkowych znaczeń i interpretacji. Dlatego tak ważne jest to by takie wystawy i albumy pojawiały się częściej.

/* „Euforia młodej masarki”, Jerzy Pilch, Polityka, nr 31 (2463), 31 lipca 2004.

Chris Niedenthal: "Polska Rzeczpospolita Ludowa. Rekwizyty"

Zobacz też:

Jerzy Pilch: „Euforia młodej masarki”, Polityka nr 31, 31.VII.2004 r.

W FOTOTAPECIE poprzednio m.in.:

Spis treści