Ewolucja fotografii litewskiej

Spotkanie z okazji promocji ksiąki Tomasa Pabedinskasa w Galerii Fotografii przy rynku staromiejskim w Kownie. Tomas Padinskas i Agnė Narušytė. Fot. Marek Grygiel

Tomas Pabedinskas podczas promocji swojej ksiąki w Galerii Fotografii przy rynku staromiejskim w Kownie. 9 marca 2011 r. Fot. Marek Grygiel

W latach 90. ubiegłego stulecia w fotografii litewskiej nastąpiły spore zmiany. Na scenę wkroczyło nowe pokolenie twórców bardziej zainteresowane wprowadzeniem fotografii w szerszy kontekst sztuki. Dotychczasowe, uznane dokonania twórców bardziej klasycznych, czerpiących inspiracje z europejskiej fotografii humanistycznej, zostały poddane pewnej konfrontacji. Młodzi twórcy porzucili wizualną ekspresję wywodzącą się jeszcze z lat 60. i skierowali swoje poszukiwania bardziej w stronę refleksji nad indywidualną osobą – jednostką umocowaną znacznie wyraźniej we współczesnym środowisku.

Fotografia litewska rozszerzyła znacznie pole, wyszła w stronę globalnych problemów, zapewne połączyło się to z dużym skokiem cywilizacyjnym i kulturowym, z przyspieszeniem w wielu dziedzinach życia – co na pewno ma związek z odzyskaniem niepodległości i przystąpieniem do struktur europejskich.

Tomas Pabedinskas
Žmogus Lietuvos fotografijoje, kuri apžvelgia požiūrių kaitą XX ir XXI a. sandūroje.
Viniaus dailjes akademijos leidykla, 2010
ISBN 978-609-447-002-8

Młodzi artyści, coraz lepiej wyedukowani, częściej mający kontakty zagraniczne, zajęli się wnikliwiej własną tożsamością, zaczęli również odchodzić od tradycyjnie rozumianych podziałów na dyscypliny twórcze; wielu z nich weszło na drogę bardziej performatywnego i otwartego trybu działania w znacznie szerzej rozumianej niż dotąd sztuce wizualnej.

O tym wszystkim możemy przeczytać w nowo wydanej książce młodego historyka sztuki z Kowna -Tomasa Pabedenskisa. Atrakcyjnie graficznie wydana niewielka publikacja, zawierająca sporo ilustracji, została zaprezentowana na wieczorze promocyjnym w galerii fotografii w Kownie 9 marca br. Spotkanie prowadziła prof. Agnė Narušytė z Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie, która jest autorką wnikliwej pracy o fotografii litewskiej dotyczącej dekady wcześniejszej tj. lat 1980 – 1990. Książka jej przywołuje pokolenie artystów bardziej znanych w Polsce z licznych wystaw latach 90. : Balcytisa, Trimakasa, Treigysa, Budvytisa, Lukysa…

Tak się złożyło, że podczas tego spotkania w galerii prezentowana była akurat wystawa jednego z bardziej aktywnych przedstawicieli tego nowego pokolenia, Mindaugasa Kavaliaskasa, również autora wydanego niedawno albumu zawierającego projekt niejako współczesnego zapisu socjologicznego mieszkańców jednej wsi, o którym pisaliśmy przed laty w jednym z papierowych wydań FOTOTAPETY.

Spotkanie z okazji wydania książki Pabedinskasa zaowocowało długą dyskusją, w której udział wzięli nie tylko tak znani fotografowie jak Aleksandras Macijauskas, zgłaszający pewne uwagi krytyczne do tej publikacji, ale także inni fotografowie i osoby zainteresowane współczesną fotografią litewską.

Okazuje się, że po latach kiedy wydawano – i nadal wydaje się – znakomite albumy, pojawiły się też publikacje o charakterze teoretyczno-krytycznym, co pozwala znacznie lepiej zrozumieć bogatą i znacznie bardziej złożoną niż wydawałoby się to na pierwszy rzut oka rzeczywistość fotografii litewskiej.

Marek Grygiel

Agnė Narušytė
The Aestethics of Boredom
Lithuanian Photography 1980-1990
Viniaus dailjes akademijos leidykla, 2010
ISBN – 978-9955-854-96-8

Mindaugas Kavaliauskas
Kražiu portretas / Portrait of Kražiai
Sviesos rastas, Kaunas 2009
ISBN 978-609-8032-02-4

Spotkanie z okazji promocji ksiąki Tomasa Pabedinskasa w Galerii Fotografii przy rynku staromiejskim w Kownie. Fot. Marek Grygiel

Spis treści