Muzeum Sztuki , Łódź, 2 czerwca - 31 lipca 1999 oraz
Galeria FF (Łódzki Dom Kultury) 8 czerwca - 15 lipca 1999
----------------------------------------------------------------------------------

 

Zofia Rydet (1911-1997)
Fotografie

 

 

Zofia Rydet "Medytacje II", 1960, z wystawy "Zofia Rydet - Fotografie", Muzeum Sztuki, Łódź, czerwiec 1999

 

 
WYSTAWA ZOFII RYDET jest retrospektyną, pośmiertną wystawą, która zawiera cały przekrój wszystkich jej najważniejszych cykli. Idea takiej prezentacji narodziła się jeszcze przed kilku laty - jej autorka Urszula Czartoryska, wieloletni kustosz Działu Fotografii Muzeum Sztuki w Łodzi już od początku lat 60 wykazywała duże zainteresowanie pracami fotograficznymi Zofii Rydet. Wystawę zrealizowało Muzeum Sztuki w Łodzi. Jej druga część, na którą składa się cykl "Czas przemijania", prezentowana jest w Galerii FF. Wyboru zdjęć dokonali Krzysztof Jurecki, kurator wystawy i obecny kustosz Działu Fotografii w Muzeum Sztuki w Łodzi, oraz Adam Sobota z Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Wystawie towarzyszy bardzo starannie wydany katalog z tekstami krytyczno-biograficznymi Urszuli Czartoryskiej, Adama Soboty, Krzysztofa Jureckiego, Andrzeja Różyckiego, Pierra Devin, Małgorzaty Mach i Jerzego Lewczyńskiego, który był wieloletnim przyjacielem i znawcą prac Zofii Rydet. W katalogu zamieszczono również jedyną wypowiedź autorki na temat własnej twórczości, którą opublikowano w związku z jej wystawa w Muzeum w Gliwicach, miastem, w którym spędziła większość swego życia.

Wystawa Zofii Rydet prezentowana będzie jeszcze w kilku innych miastach m.in. we Wrocławiu, Częstochowie, Krakowie, Bielsku Białej.


 

Zofia Rydet "Dachy", 1958, wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

Zofia Rydet: z cyklu "Macierzyństwo", koniec lat 60. (fotocollage)
From the cycle "Maternity", late 1960s (photocollage)
wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

 
Zofia Rydet: z cyklu "Zagłada", ok. 1970 (photocollage) / From the cycle Annihilation", ca. 1970 (photocollage), wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999   Zofia Rydet: z cyklu "Obsesje", ok. 1968 (fotocollage) / From the cycle "Obsession", ca. 1968 (photocollage), wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

Zofia Rydet: z cyklu "Zagłada", ok. 1970 (photocollage) / From the cycle Annihilation", ca. 1970 (photocollage), wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

 
Zofia Rydet: z cyklu "Manekiny". ok. 1970 (fotocollage) / From the Cycle "Mannequins" ca. 1970 (photocollage), wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

Zofia Rydet: z cyklu "Zawody", lata 80.
From the cycle "Crafts", the 1980s
wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

 

Zofia Rydet "Obecność", 1985-1986
"Presence", 1985-1986
wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

Zofia Rydet: z cyklu "Suita śląska", koniec lat 80 / początek lat 90. (fotografia, collage)
From the cycle "Sielasian Suite", late 1980s / early 1990s (photograph, collage)
wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

Zofia Rydet: z cyklu "Suita śląska", koniec lat 80 / początek lat 90. (fotografia, collage)
From the cycle "Sielasian Suite", late 1980s / early 1990s (photograph, collage)
wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi, czerwiec 1999

 

 

Krzysztof Jurecki

Nieskończoność dróg
w fotografii Zofii Rydet

Droga do fotografii Zofii Rydet (1911-1997) była nietypowa. Zainteresowała się nią późno, bo ok. 1954 r., będąc już dojrzałą kobietą. Zapewne poszukiwała spełnienia, satysfakcji w życiu. Istotny wpływ miał w tym wypadku jej brat Tadeusz Rydet, który fotografował już w końcu lat 30. Wówczas prawdopodobnie także Zofia Rydet wykonała pierwsze fotografie. Tadeusz Rydet, mieszkający w Rabce, fotografował m.in. górali dążąc do pogłębienia psychologicznego wykonywanych portretów. Był zbyt zajęty pracą zawodową oraz skrępowany ówczesnymi konwencjami tradycyjnej fotografii, aby rozwinąć swój talent, choć jego działalność czeka na odkrycie i dokładniejsze analizy.

Zofia Rydet rozpoczęła twórczość działając w Gliwickim Towarzystwie Fotograficznym. Istotne dla niej były kontakty z fotografią nowoczesną (Jerzy Lewczyński, Zdzisław Beksiński), a potem z różnymi formami reportażu. Zresztą inspiracje czerpała z różnych tendencji, co jest typowe dla początkowego okresu twórczości. Był nią klasyczny portret, w tym o odcieniu piktorialnym, śląskie, zgrafizowane, melancholijne pejzaże, makrofotografie owadów. Ale ważny okazał się dopiero monumentalny cykl Mały człowiek, nad którym pracowała od końca lat 50. Zdjęcia o charakterze portretowym, najczęściej pogłębione psychologicznie, przedstawiały dzieci. Szczególną uwagę zwracają prace ukazujące biedę i zagubienie ludzi w ówczesnym świecie.

Na początku lat 60. powstał Czas przemijania. Pojawiła się wtedy u 50-letniej wówczas kobiety obsesja, a może i strach przed starością. Wsparcie odnalazła w religii, o czym świadczą Medytacje, będące częścią składową cyklu Czas przemijania. Starość z zjednej strony jest straszna i bezwzględna, ale z drugiej może ocalić w nas poczucie transcendencji i łączności z Bogiem.

Za jej credo artystyczne należy uznać fotokolaże do albumu Świat wyobraźni Zofli Rydet, opublikowanego w latach 70. Jest to opowieść o duchowym życiu oraz o odwiecznych potrzebach: miłości, macierzyństwa, jak też o groźnych obsesjach, które przywodzą czasami surrealistyczne wyobrażenia. Wybór zdjęć w alburnie jest niekonsekwentny, są one nierówne pod względem artystycznym; w wybór, podobnie jak w tytuł, ingerował wydawca - Krajowa Agencja Wydawnicza.

Od 1978 do 1990 r. Rydet realizowala cykl pt. Zapis socjologiczny, w ramach którego powstawały później inne cykle, m.in. Zawody, Zwykły człowiek (ten ostatni będący próbą uświęcenia ludzi biednych, upokorzonych przez los). Zapis socjologiczny - kontynuowany takie we Francji i w USA - byl próbą dokumentalnego przedstawienia obrazu polskiego społeczeństwa, przede wszystkim wiejskiego (np. rzeszowskie, lubelskie, Podhale), ale i czasem miejskiego (np. Kraków). Na uwagę zasługują zwłaszcza prace ukazujące dostojeństwo kobiet stojących przed swymi domostwami, jak też straszliwą nedzę najczęściej zniedołężniałych, starych ludzi. Powstał jedyny swego rodzaju zapis, który stawia Rydet w kręgu najważniejszych światowych fotografów z zakresu fotografii dokumentalnej, takich jak Jacob Riis czy August Sander.

Rydet nie była artystką awangardową, choć chętnie interesowała się twórczością z tego zakresu, jeśli chodzi o operowanie nowocześnie pojmowaną formą. Bliscy jej byli szczególnie: Andrzej Różycki, który od lat 80. poszukuje różnych przejawów obecności sacrum, Anna B. Bohdziewicz (tworząca od lat 80. dokumentalny "Fotodziennik") i J. Lewczyński. Byli jej przyjaciółmi oraz świadkami powstawania Zapisu socjologicznego.

Rydet ukazała, czym może być Mit fotografii i w jaki sposób egzystuje on w zwykłych domach. W jaki sposób fotografia wypierana jest przez różnego rodzaju przejawy pop-kultury i rozrywki. Szczególnie interesował ją aspekt Obecności papieża Jana Pawla II w polskich domach.

W ostatnich latach twórczości w końcu lat 80. i na początku 90. powstał niedokończony cykl Suita śląska bedący rozrachunkiem i podsumowaniem własnej twórczości. Często wykorzystywała w nim zdjęcia z różnych okresów swojej twórczości, następnie kolorowala je i ozdabiała najczęściej nietrwałymi akcesoriami, traktowanymi na zasadzie kolażu.

Życie związała z fotografią będącą wynikiem autentycznego impulsu twórczego, którego celem była pomoc i sakralizacja zwykłego człowieka. Dlatego jej pozycja w historii fotografii będzie wzrastała i z pewnością spotka się jeszcze z niejedną interpretacją.

Jeden z cykli Rydet Nieskończoność dalekich dróg przypomina o nieuchronnej śmierci w chrześcijańskiej interpretacji. To było celem jej fotografii pełnej patosu, ale i prostoty, głębi uczucia i chęci podzielenia się nim z każdym, a przede wszystkim z prostym człowiekiem.

Krzysztof Jurecki


Artykuł Krzysztofa Jureckiego, współtwórcy wystawy Zofii Rydet w Muzeum Sztuki, ukazał się w nr. 6/99 wydawanego w Łodzi miesięcznika kulturalnego "Kalejdoskop".

 

Wystawa "Zofia Rydet - Fotografie", Muzeum Sztuki, Łódź, czerwiec 1999. Fot K Wojciechowski

 

Wystawa "Zofia Rydet - Fotografie", Muzeum Sztuki, Łódź, czerwiec 1999. Fot K Wojciechowski

 

Wystawa "Zofia Rydet - Fotografie", Muzeum Sztuki, Łódź, czerwiec 1999. Fot K Wojciechowski

 

Adresy:

 

Spis treści

Copyright © 1997-2012 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2012 Zeta-Media Inc.
e-mail: fti@zeta-media.com