Le Guern Gallery
Warszawa, ul. Widok 8
16 września – 12 listopada 2006

 

 

Zofia Kulik - Made in GDR, USSR, Czechoslovakia and Poland

NAJNOWSZY projekt fotograficzny Zofii Kulik prezentowany w Galerii Le Guern w Warszawie jest syntezą wielu wątków tematycznych które artystka podejmowała we wcześniejszych okresach twórczości – usytuowania kulturowego pomiędzy wschodem i zachodem, wymiany artystycznej, a także podejmowania i przetwarzania tradycji wizualnej. Podobnie jak w wielu wcześniejszych realizacjach artystki podstawowym medium tego projektu jest fotografia. Kulik, która dotychczas stosowała tradycyjne metody fotomontażu tutaj po raz pierwszy korzysta z montażu cyfrowego.

Tytuł wystawy – w języku angielskim, określający miejsce produkcji technologii, sztuki czy innych dóbr sugeruje wymianę między wschodem i zachodem Europy, sytuując pracę w kontekście czasów do niedawna obowiązującego podziału geopolitycznego i kulturowego.

Kulik nawiązuje do jednego z kluczowych dzieł malarstwa renesansowego – pt Ambasadorzy Hansa Holbeina, wyposażając go w realia własnej twórczości - zastępując postaci dyplomatów sobą i Przemysławem Kwiekiem, z którym w latach 1971-1987 wspólnie pracowała jako duet artystyczny KwieKulik. Ambasadorzy Holbeina to podwójny portret, którego tematem jest wymiana i podziały. Tą tematykę sugeruje mocne podkreślenie tożsamości portretowanych jako dyplomatów. Przedstawione w środkowej części obrazu instrumenty naukowe i muzyczne zawierają treści symboliczne nawiązujące do ekspansji geograficznej poza stary kontynent, poszerzania horyzontów naukowych a także do religijnego i politycznego rozłamu szesnastowiecznej Europy.

Zamiast przedmiotów zbytku i szesnastowiecznych instrumentów naukowych Kulik ustawia na półkach swój sprzęt fotograficzny na którym w latach 70tych I 80tych pracowała - radziecki Zenit, dwa enerdowskie Pentacony, rzutnik do slajdów, polski klej montażowy itd. Przedmioty w odróżnieniu od emblematów renesansowych nie niosą ze sobą kompleksowej symboliki, ale są konkretnymi przykładami technologii w tym czasie dostępnej w Polsce. Pokazany w erze cyfrowych aparatów projektorów, drukarek i skanerów ten kilkudziesięcioletni sprzęt uderza wyrazistą osobowością estetyczną. Równie konkretne są przedmioty w rękach Kwieka i Kulik tak jak np. metalowy czajnik, który Kwiek często używał częstując gości herbatą. Czerwona lilia w ręku Kulik – jest po prostu kwiatem z ich ogródka, bez kontekstu symboliki ikonograficznej lili czy czerwieni obowiązującej w malarstwie europejskim.

Interesującym elementem tryptyku jest pokrywający półki czarno biały dywan – wykonany techniką fotograficznego montażu jaki Kulik stosowała we wcześniejszych fotografiach. To właśnie dywan na obrazie Holbeina początkowo przyciągnął jej uwagę, jako wzór, który mogła wykorzystać w swojej twórczości. W odróżnieniu od dotychczasowych dywanów, które Kulik zazwyczaj przezentuje w pełni rozpostartej formie ukazującej ich wzór, tutaj dywan jest użyty w kontekście wnętrza, widoczny tylko częściowo. Odwrotnemu zabiegowi poddała Kulik wzór posadzki Holbeina, którą niejako wyjęła z obrazu i zamieniła w osobną fotografię, pokazaną na wystawie pt. Posadzka Holbeina. Posadzka ta, wykorzystana przez Holbeina w Ambasadorach, w rzeczywistości znajduje się w Opactwie Westminsterskim i jest ważnym przykładem 13 wiecznej posadzki rzymskiej ułożonej na północ od Alp, a więc znowu zjawiska eksportu artystycznego, który jest przewodnim tematem projektu Zofii Kulik.
Poszukując jasnego, lekkiego tła, które by przypominało marmur posadzki Ambasadorów Kulik odeszła od czarnego koloru tła, który stanowił ważny element kolorystyczny jej poprzednich prac, zastępując go zdjęciami nieba z jasnymi chmurami – zdjęcia zrobionego z okna łazienki we własnym domu. Subtelne żyłki marmuru schodów w budynku mieszczącym galerię Le Guern – które łączą lekkość nieba z fakturą potwierdzają słuszność wyboru artystki.

Trzecim elementem projektu są wielkoformatowe plansze zawierające dokumentację artystyczną z archiwum KwieKulik. Zdjęcia, wydawnictwa związane z wystawami, pisma urzędowe, zaproszenia tworzą obraz działań artystycznych z alternatywnego obiegu sztuki lat 70tych I 80tych. Dokumenacja ta pokazuje zakres działań wystawienniczych i promocyjnych KwieKulik, a także realia polityczne i społeczne ich aktywności artystycznej. Podobnie jak ich sprzęt fotograficzny przedstawiony w głównej pracy projektu, te druki, stemple i fotografie uzmysławiają tożsamość technologiczną i estetyczną lat 70-tych i 80-tych PRL-u.

Basia Sokołowska

 

W FOTOTAPECIE poprzednio m.in.:

• Zofia Kulik: "Autoportrety i ogród", Galeria Le Guern, 2004
Zofia Kulik: "Od Syberii do Cyberii", 1998-2004, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2004
• Zofia Kulik - "Od Syberii do Cyberii", Muzeum Narodowe w Poznaniu, 1999

 

Zobacz też:

• Le Guern Gallery

• Artykuły Basi Sokołowskiej w FOTOTAPECIE
• Strona autorska Basi Sokołowskiej