Kwartalnik FOTOGRAFIA po raz 50-ty

Dokument tożsamości - 10. urodziny Pix.house

Kiedy przed kilku laty podczas trwania Fotofestiwalu w Łodzi Waldemar Śliwczyński oznajmił, że Kwartalnik Fotografia wraca do formuły drukowanej nie przypuszczaliśmy, ze czas pobiegnie tak szybko i oto pojawi się jubileuszowy pięćdziesiąty egzemplarz. Chociaż formuła jego dystrybucji została zawężona do sprzedaży tylko poprzez internet, to i tak, mając ugruntowaną markę i dorobek, Kwartalnik jest jedynym na takim poziomie pismem o fotografii w naszym kraju. Oczywiście z okazji jubileuszu posypały się liczne życzenia i gratulacje do których i my się przyłączamy.

Kwartalnik Fotografia nr 50
ISSN 1509-9629
Fotografia na okładce:
Artur Pławski, Perfectly stiff body

W krótkim oświadczeniu wydawcy napisali: „Z okazji naszego jubileuszu zrezygnowaliśmy z autotematyzmu związanego z historią pisma, ponieważ nie chcemy nudzić, a w zamian postanowiliśmy zapewnić Państwu jeszcze większą niż zwykle porcję interesującej fotografii oraz tekstów…”. Trochę jednak szkoda, bo może warto byłoby się dowiedzieć o początkach i udziale takich osób w tworzeniu jakości pisma jak Zbigniew Tomaszczuk czy Ireneusz Zjeżdżałka. Przypomnijmy również, że stałym autorem wielu ciekawych materiałów był Bogdan Konopka, który bardzo się z tym pismem utożsamiał. Tak czy inaczej, wydawcy dziękując wszystkim, którzy zasilali i nadal zasilają swoimi artykułami kolejne numery Kwartalnika Fotografia deklarują z humorem, że to dopiero początek, a następna „pięćdziesiątka”, a może i „setka” będą jeszcze lepsze, ciekawsze.

I tak jubileuszowy numer jest wierny wypracowanej przez lata formule. Są tutaj prezentacje autorów znanych i mniej znanych, relacje z ważnych wydarzeń (Festiwal w Arles, Fotofestiwal w Łodzi), omówienia wystaw, rozmowy np. o kolekcjonowaniu fotografii, wspomnienia i przypomnienia ważnych twórców.

Efektowne otwarcie to prezentacja twórczości Gregora Sailera, austriackiego fotografa, który w cyklu The Polar Silk Road zawarł próbę pokazania geopolityczno-gospodarczych transformacji Arktyki. Jego fotografia nawiązuje do historycznych utrwaleń tego obszaru jakich dokonywali podróżnicy i badacze pod koniec XIX i na początku XX wieku. Fotografie Sailera to próba połączenia dokumentacji z kreacją estetyczną. Centralnym punktem narracji jest biel – nieprzenikniona, bezkresna, skostniała przez siarczysty mróz przestrzeń, wokół której rozgrywa się wojna. Cicha, choć coraz głośniejsza, walka o szlaki tranzytowe, zasoby i zasięg wpływu poszczególnych państw.- jak pisze w oparciu o wydany przez Kehrer Verlag album Anka Gregorczyk. Nadmieńmy, że autorka tekstu jest również organizatorką wystawy Seilera w Poznaniu w galerii Centrala która potrwa do 30 listopada br.

O najnowszym albumie Krzysztofa Gołucha o wymownym tytule NIE/ZAPOMNIENIE pisze Danuta Kowalik-Dura. Jest to album poświęconych problemowi samotności ludzi z niepełnosprawnościami. Tematyka ta jest główną domeną autora. Pamiętamy jego niedawną, świetną wystawę i album pt. „Hotel”.

Mocną stroną Kwartalnika Fotografia są zawsze relacje z festiwali i recenzje wystaw. W jubileuszowym numerze Kwartalnika jest bardzo kompetentna i wyczerpująca recenzja wystawy Zdzisława Beksińskiego we Wrocławiu. Zdawałoby się, że już wszystko wiemy o fotografii tego niezwykłego twórcy. Tymczasem Krzysztof Jurecki przypomina swoją pierwsza rozmowę z Beksińskim w 1987 roku w której twórca szczerze przyznawał się do inspiracji tekstami Pudowkina. Znał dobrze historię fotografii, ale dla swojej twórczości był bardzo krytyczny i wymagający. Podobnie relacja Jureckiego, krytyczna, ale bardzo wnikliwa. Część tekstu dotyczy również albumu jaki ukazał się przy okazji wystawy. Wartość tego tekstu pisana z pozycji znawcy tematu, zawiera dużo informacji kierujących w stronę bardziej pogłębionego odbioru twórczości fotograficznej Beksińskiego, oceny jego twórczości fotograficznej również w ujęciu innych piszących o nim w przeszłości krytykach i historykach fotografii.

Krzysztof Jurecki o Zdzisławie Beksińskim

O najstarszym i może najbardziej prestiżowym festiwalu fotografii, którego już 56 edycja odbyła się jak corocznie w Arles pisze Vladimír Birgus. Założyciel i długoletni rektor Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie, znakomity fotograf, krytyk, organizator i kurator jest Vladimír Birgus od lat regularnym bywalcem największych imprez fotograficznych na świecie. Jego relacje można było spotkać w wielu mediach, dlatego stała współpraca z Kwartalnikiem Fotografia musi być doceniona przez czytelników. Arles 2025. Les Rencontres de la Photographie (taka jest oficjalna nazwa) to 160 tysięcy widzów. Festiwal trwa między 7 lipca a 4 października br.) A tam wspaniałe wystawy takich mistrzów fotografii jak: Letizia Battaglia (1935-2022), Louis Stettner (1922-2016), David Armstrong (1954-2014). Wystawa fotografów amerykańskich pt.” US Route I” z takimi nazwiskami jak Irving Penn (2017 - 2009), Berenice Abbott (1898-1991). W relacji Birgusa pojawiają się także nazwiska z naszej części Europy jak np. Zuzanny Pustaiovej ze Słowacji, Weroniki Gęsickiej, Piotra Zbierskiego i Iwony Germanek.

Natomiast Aleksandra Śliwczyńska-Kupidura, która powróciła do redakcji Kwartalnika Fotografia, daje krótką relację z Fotofestiwalu w Łodzi zapraszając już jednocześnie do udziału w jego następnej edycji, przypominając, że do 15 października 2025 trwa nabór do programu Otwartego Fotofestiwalu 2026.

W dziale „portfolio młodych” ciekawy dokument na temat Wysp Owczych, miejsca do którego nie jest łatwo dotrzeć, a które Albert Słowiński ciekawie pokazał na kilkunastu czarno- białych fotografiach.

Anna Brzezińska, postać dobrze znana w świecie fotografii, fotoreporterka, fotoedytorka, szefowa działów fotografii, jurorka konkursów fotografii prasowej, kuratorka wystaw. O swoich początkach fotograficznych opowiada Idze Niewiadomskiej. Punktem wyjścia do tej rozmowy jest jej cykl fotografii z 1992 roku. Powstał w środowisku taboru cygańskiego który koczował na wysypisku śmieci w okolicach Szczecina. Te zdjęcia tak zachwyciły ówczesnego redaktora naczelnego Rzeczpospolitej Dariusza Fikusa, że opublikowano je w formie reportażu na łamach gazety.

Anna Brzezińska. Z cyklu "Cyganie", 1992

Pod koniec numeru, w dziale wspomnienia kilka fotografii z najbardziej znanego cyklu zmarłego w lipcu Tadeusza Rolke pt. „Tu byliśmy” oraz bardzo osobiste i ciepłe o nim wspomnienie Igi Niewiadomskiej, które wygłosiła w Kościele Środowisk Twórczych w dniu pożegnania Tadeusza Rolke.

Z kolei Arkadiusz Gola pożegnał Stanisława Jakubowskiego, zasłużonego fotografa mieszkającego w Gliwicach, przez lata związanego z fotoreportażem. Tu warto przypomnieć, że Stanisław Jankowski w 1970 roku za zdjęcia z akcji ratunkowej w Kopalni Generał Zawadzki pt. „Wyrwani śmierci” otrzymał główną nagrodę World Press Photo.

Pięćdziesiąte wydanie kwartalnika kończy pewien okres w istnieniu tego cenionego pisma. I tak jak życzą sobie tego jego twórcy i wydawcy: Następnych 50 a może i 100 numerów!

Marek Grygiel

Zobacz też:

Witryna: Kwartalnik Fotografia

W FOTOTAPECIE poprzednio m.in.:

Spis treści