FOTO, nr 11/2005

Czarne chmury nad Małą Galerią ZPAF-CSW

TTUŻ PO ŚWIĘCIE ZMARŁYCH, 2 listopada, odbyła się konferencja prasowa, na której miały być przedstawione plany wystawiennicze i organizacyjne na najbliższe dwa lata działającej na warszawskim Starym Mieście Małej Galerii ZPAF-CSW – w 2007 roku przypada bowiem trzydziesta rocznica jej powstania.

Mała Galeria stworzona została przez Janusza Bąkowskiego i Zbigniewa Dłubaka, a także fotografów skupionych wokół nich. Od samego początku stała się miejscem, w którym mogli pokazywać swe prace artyści poszukujący, nie tylko fotografowie - także ci, dla których techniki fotograficzne były ważnym elementem twórczości. Stała się Mała Galeria też miejscem, o którym słyszy się w świecie i o którym z szacunkiem mówią artyści największego formatu. To tu wystawiali swe prace Edward Hartwig i Janusz Bąkowski, Zbigniew Dłubak, Ireneusz Kulik, Józef Robakowski, Zdzisław Jurkiewicz, Krzysztof T. Pruszkowski i Jan Świdziński, Kaspar Thomas Linder, Jerzy Lewczyński i Łódź Kaliska G.T., Allen Ginsberg i Gabor Kerekes - lista obejmuje 352 wystawy w ciągu 28 już lat.

Istnienie Małej Galerii nie raz bywało zagrożone - nie wszyscy akceptowali jej charakter i program wystawienniczy, konsekwentnie realizowany od momentu jej powstania. I oto dziś znów mamy do czynienia z próbą likwidacji Małej Galerii. Choć porozumienie o współpracy Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF) i Centrum Sztuki Współczesnej (CSW) zawarto - wspólnie przecież - w 1989 roku, to teraz ZPAF jednostronnie to porozumienie wypowiedział. Zarząd ZPAF ma oczywiście prawo do takich decyzji, jednak dziwić może jej uzasadnienie. W informacji prasowej Zarządu ZPAF czytamy, iż... są dwa cele projektu. Mała Galeria pozostanie miejscem wystawiającym współczesną fotografię, w którym obecny będzie eksperyment i poszukiwania nowych możliwości mediów służących do zapisu obrazu, jednakże o szerszym niż dotychczas spektrum tematów i środków do budowy obrazu. Nowym elementem będzie sprzedaż prac eksponowanych na wystawach oraz internetowa galeria nastawiona na promocję autorów związanych z galerią, prezentację i szerokie udostępnianie dorobku członków ZPAF, dziś często spoczywającego w pracowniach i domowych archiwach, oraz sprzedaż zdjęć.

To wspaniałe plany, szkoda, że dotychczas nie realizowane w Starej Galerii ZPAF i jednocześnie siedzibie Związku. Przecież można zorganizować sprzedaż zdjęć z archiwów jego członków bez konieczności szukania nowych powierzchni. Pewnie, ZPAF w swoim lokalu może robić co chce - wolnoć Tomku w swoim domku - jednak czy warto w imię dość enigmatycznych planów niszczyć dorobek blisko trzydziestu lat działalności Małej Galerii? Może działaczom związkowym wcale nie chodzi o dobro fotografii, o propagowanie twórczości swych członków?

Czerwcowy Zjazd ZPAF postanowił zaktywizować swą działalność na polu fotografii artystycznej. Jedną z tych decyzji jest... powrót Małej Galerii pod skrzydła ZPAF - jak to zgrabnie ujął w swej informacji Zarząd Główny ZPAF. Ale przecież przez całe lata, choć wspólnie z CSW, Mała Galeria była pod tymi skrzydłami. Po co więc niszczyć coś, co działa zupełnie dobrze, nawet jeśli niektórym się nie podoba i to, co eksponowane jest w malutkiej salce Małej Galerii, uważają za nudne i sztuczne? Może warto najpierw zaktywizować Starą Galerię - bliższą ciału związkowych działaczy, stworzyć z tego ważnego dla polskiej fotografii miejsca znacznie bardziej dynamiczną placówkę, promującą różnymi metodami polską fotografię artystyczną, tak w kraju jak i za granicą, zgodnie z założeniami przedstawionymi w informacji prasowej Zarządu Głównego ZPAF?

Plany Zarządu Głównego ZPAF pewnie przypadną do gustu wielu członkom Związku, zwłaszcza tym, których twórczość jak dotąd nie wpisywała się w program Małej Galerii, od przeszło dwudziestu lat realizowany przez jej kuratora, Marka Grygla. Ale są też tacy, którzy oburzeni są na sposób, w jaki Zarząd Główny ZPAF postanowił zlikwidować Małą Galerię.

"Wspierałem już obronę Galerii i wygrywaliśmy. Jestem gotów zrobić to raz jeszcze, bo uważam, że takich legend nie powinno się niszczyć"- zapewnił o swoim poparciu Andrzej Świetlik, fotograf z grupy Łódź Kaliska, członek ZPAF.

A Zygmunt Rytka w swym oświadczeniu napisał: "W tym roku zmarli Zbigniew Dłubak i Janusz Bąkowski. Nie było mnie na pogrzebie (trudności w poruszaniu) ale wiem, że w imieniu ZPAF przemawiał Prezes. W krótki czas potem proponuje on zlikwidowanie Małej Galerii ZPAF-CSW - czyli bardzo ważnej części Ich życia. (...) Bardzo to nieładnie aby w chwilę po Ich śmierci proponować likwidację bardzo ważnej części Ich wkładu w sztukę. W tych czasach ważniejsze są pieniądze i lokalne interesy od pozycji Małej Galerii w świecie. (...). We wszystkich sferach życia a szczególnie w sztuce obowiązuje ETYKA. Tutaj jej zabrakło. Dalej... bez komentarza".

Mam nadzieję, że ci, którym program Małej Galerii odpowiadał i na wystawach w niej prezentowanych nie nudzili się, znajdą w sobie dość siły by walczyć o to kultowe miejsce. Bo przecież gdybyśmy chcieli likwidować miejsca, gdzie nic się nie dzieje, lub jest nudno, to nie wiem czy w pierwszej kolejności nie należałoby postulować likwidacji Starej Galerii ZPAF. A jak dotąd nikomu taki pomysł nie przyszedł do głowy.

Zbigniew Włodarski
Zastępca Redaktora Naczelnego
miesięcznika "FOTO"

FOTO, nr 11/2005

Zebrane dokumenty i artykuły na temat zamierzonej likwidacji Małej Galerii:

"Czarne chmury nad Małą Galerią ZPAF-CSW" - Zbigniew Włodarski (FOTO, nr 11/2005)

Głosy w obronie Małej Galerii w jej dotychczasowym kształcie należy kierować bezpośrednio do Władz ZPAF (biuro@zpaf.pl) KONIECZNIE z kopią do redakcji FOTOTAPETY.

You can email your opinion about Mala Gallery closing' plans directly to the Union of Polish Art Photographes at biuro@zpaf.pl remembering (IMPORTANT!) to c/c the Editor of FOTOTAPETA.

W FOTOTAPECIE poprzednio:

Mała Galeria (najkrótsza historia) - 1997 r.

Zobacz też:

Praca magisterska Adama Mazura o historii Małej Galerii: Strefy ochronne. Zjawisko galerii tzw "autorskiej" na podstawie działalności Małej Galerii w Warszawie w latach 1977-2000.

Spis treści