„Ekonomia w sztuce”
17.05. – 29.09.2013
MOCAK – Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie
ul. Lipowa 4, 30 – 702 Kraków

Tadeusz Rolke – Studio Rolke
17.05 – 16.06.2013.
MOCAK – Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie
ul. Lipowa 4, 30 – 702 Kraków

Walter Pfeifer
Zakochany w pięknie / In Love with Beauty
Galeria Starmach/ Starmach Gallery
ul. Węgierska 5, Kraków
18.05. – 26.06.2013.

Pogranicza mody / Limits of Fashion
Galeria Sztuki Wspólczesnej Bunkier Sztuki
pl. Szczepański 31, Kraków
18.05. – 16.06.2013.

Milou Abel
Jestem tobą / I am You
ZPAF Gallery
ul. św. Tomasza 24, Kraków

Corinne Day
Początki / Early Days
Galeria Pauza
ul. Floriańska 18/5 (2 piętro/2nd floor), Kraków
19.05. – 16.06.2013.

Vanity. Fotografia mody z kolekcji F.C.Gundlacha/
Fashion Photography from the F.C. Gundlach Collection
Muzeum Narodowe, Gmach Główny
al. 3 Maja 1, Kraków
21.05. – 1.09.2013.

 

 

Szykuj się!
Miesiąc Fotografii w Krakowie, 11 edycja

 

Tegoroczny Miesiąc Fotografii w Krakowie zaczął się w przeddzień oficjalnego otwarcia. W czwartek 16 maja w Muzeum Sztuki Nowoczesnej otwarto bowiem obok dużej, bardzo interesującej i z rozmachem przygotowanej wystawy pt. „Ekonomia w sztuce”, pierwszą prezentację z programu głównego Miesiąca.

„Studio Rolke” bo taki nosi tytuł ta wystawa to ok. 20 fotografii Tadeusza Rolke wybranych z jego archiwum przez Witolda Orskiego, związanego z warszawską galerią Czułość. Tytuł trochę mylący, zaczerpnięty pewnie z jednego prezentowanego na wystawie zdjęcia modelki z opaską na czole. Tadeusz Rolke studia żadnego nie miał aczkolwiek fotografia mody czy ściślej mówiąc wokół mody jest jednym z nurtów jego wielowątkowej twórczości o którym mówi: Nigdy nie byłem wyłącznie fotografem mody, ale lubiłem to, było to dla mnie jedno z przyjemniejszych zajęć.

I rzeczywiście, te kilkanaście zdjęć w całej pełni oddaje przyjemność fotografowania jakie może towarzyszyć autorowi. Jest w tych zdjęciach sporo ciepłego klimatu, ale pozostawiają niedosyt odnośnie całej, jakże bogatej i różnorodnej twórczości autora.

Ryzyko wyjmowania i zestawiania zdjęć z tak obszernego archiwum, próba nadawania im jakichś nowych kontekstów, prowadzi często do dosyć płaskiej i banalnej wypowiedzi, gdzie młody kurator bardziej stara się szokować wyborami i zestawieniami zdjęć niż dać przemyślaną interpretację pewnego fragmentu dorobku wybitnego fotografa.

Niemniej ta wystawa to dobry punkt odbicia do całego programu Miesiąca Fotografii poświęconego w tym roku…. modzie.

Do zwiedzania wystaw programu głównego jak i również licznych pozostałych w programach offowych (Sekcja SHOWOFF) i w szerokiej platformie zatytułowanej Kraków Photo Fringe zachęca hasło SZYKUJ SIĘ – GET READY!.

Organizatorzy tak formułują zasadę tego po raz pierwszy powołanego tworu:

Kraków Photo Fringe to demokratyczna platforma gromadząca pod wspólnym szyldem wydarzenia fotograficzne odbywające się w Krakowie w maju i czerwcu 2013 roku. Niezwykła energia, która wytworzyła się między innymi dzięki krakowskiemu festiwalowi, zaowocowała rosnącą liczbą wartościowych wydarzeń towarzyszących. Fringe ma na celu zaprezentowanie szerokiego spektrum inicjatyw artystycznych, podniesienie rangi propozycji zewnętrznych oraz efektywniejszą promocję eventów odbywających się równolegle z Miesiącem Fotografii w Krakowie.

W tym polu znalazły się zatem wszelkie wydarzenia z zakresu fotografii i sztuk wizualnych w które włączyły się różne instytucje. Spotkania autorskie, warsztaty, konkursy, promocje współtworzą kulturalna mapę Krakowa i wspólne celebrowanie krakowskiego święta fotografii.

 

Oficjalne otwarcie tegorocznego Miesiąca Fotografii miało miejsce 17 maja w Galerii Starmach na Podgórzu. Licznie przybyłą publiczność powitali organizatorzy podczas wernisażu przeglądowej wystawy Waltera Pfeiffera.

Jak piszą organizatorzy wystawa ta pokazuje  jego dorobek z nieco nieoczekiwanej strony – nie wykonane przez niego sesje mody, a zdjęcia bardziej prywatne, które miały jednak wpływ na estetykę fotografii mody lat 90. Na fotografiach szwajcarskiego artysty widzimy najczęściej bliskie mu osoby, przyjaciół i kochanków, ale także przechodniów zaczepionych na ulicy. Nagie męskie ciała w sytuacjach erotycznych, piękni chłopcy podczas pracy, krajobrazy i zbliżenia twarzy: we wszystkich tych obrazach Pfeiffer poszukuje piękna poza klasycznymi kanonami. W latach 70. jego prace często szokowały krytyków bezpośrednim sposobem przedstawiania homoseksualizmu, co przejawiało się w śmiałym spojrzeniu na męskie ciała. 

Początkowo fotografie służyły mu jako materiał do rysunków i obrazów, potem polaroidy stały się ulubioną techniką Pfeiffera. Jego prace często porównuje się do zdjęć Nan Goldin czy Nobuyoshiego Arakiego ze względu na podobny intymny klimat tych fotografii. Mamy tu do czynienia z osobistymi opowieściami o seksie, przyjaźni i dziwności.

Druga z wystaw głównego programu to „Pogranicza mody” która jest różnorodną mieszanką zestawionych cykli będących poza oficjalnymi pokazami na wybiegach Paryża czy Nowego Jorku.

Artyści biorący w niej udział poruszają szeroki wachlarz tematów – od swobodnego indywidualnego stylu do zewnętrznie narzucanych wzorców, od prywatnych i intymnych rytuałów do narzędzi wymuszania i egzekwowania społecznego konformizmu.. Pokazują, że moda i styl mogą być zarówno narzędziem konstruowania i manifestowania jednostkowej tożsamości, jak i metodą jej podporządkowania oraz dyscyplinowania”.

By przybliżyć te nieco pretensjonalnie ujęte założenia napiszmy, że wystawa prezentuje różne formy sposobu wykorzystywania ubioru – mamy zdjęcia Lucii Nemcovej, zdjęcia grupowe z pracownicami skolektywizowanych zakładów socjalistycznej Czechosłowacji (w ciekawej prezentacji diapozytywowej) a obok typologiczne fotografie homoseksualistów z lat 70 autorstwa Hala Fishera pod bardzo naukowym tytułem: „Semiotyka gejowska. Fotograficzne studium kodów wizualnych wśród homoseksualnych mężczyzn”.

Dalej egzotyczne i antropologiczne przebieranki z Haiti czy Nigerii autorstwa Phylis Galembo, a także zdjęcia z Instytutu Pamięci Narodowej robione przez Służbę Bezpieczństwa PRL podczas festiwali muzyki rockowej w Jarocinie w latach 80.

Są zdjęcia z projektu rosyjskiej autorki Varvary Frol pochodzącej z Iżewska, stolicy Udmurcji, i fotografującej siebie i swoją rodzinę w ubraniach przywiezionych z początkiem lat 90. z Zachodu – te archiwalne już zdjęcia pokazują, jakim szokiem było wtedy dla tych ludzi pokazanie się w takich różnokolorowych strojach na szarej ulicy prowincjonalnego miasta. Wywoływało to niekiedy wrogie reakcje, za „kolorową” bluzę, czy „zagraniczną” czapkę można było nawet stracić życie. (...) Czarowi przywiezionych przez ojca ubrań nie można się było jednak oprzeć. Dlatego rodzina Varvary zakładała je w mieszkaniu i robiła sobie w nich zdjęcia.

O wielu zdjęciach na tej wystawie trudno powiedzieć że są fotografią mody – wystawa raczej kieruje widza do rozmyślań nad tym jak strój, a co za tym wygląd może zmieniać znaczenia, konteksty, oceny – jak wpływa na zachowanie ludzi i jak odsłania (lub zakrywa) ich tożsamość.

 

Kolejna wystawa z programu głównego to kameralny pokaz Milou Abel. Ta holenderska artystka w niewielkiej salce Galerii ZPAF przy ulicy Św. Tomasza prezentuje cykl swoich prac (w formie albumu) wykonanych przed kilku laty w Utrechcie, gdzie spotkała i zaprzyjaźniła się z kobietą pracującą w sklepie z odzieżą. Tak narodziła się relacja między obiema kobietami oparta na fascynacji ubiorami. Esther, bohaterka tej historii namiętnie kolekcjonowała stroje, przebierała się w nie, jej małe mieszkanie wypełnione było całkowicie odzieżą. Cały ten projekt jest na pograniczu dokumentu, ale żeby go obejrzeć trzeba własnoręcznie przewracać strony – w ten sposób można się cofać i poczucie czasu może się zagubić. Prawdopodobnie jest to zamierzony efekt, który chciała osiągnąć autorka. Ta delikatna wystawa jest może najbardziej osobistym i wzruszającym przekazem na temat fascynacji ubiorem zarówno bohaterki zdjęć jak i autorki całego cyklu.

A na końcu pojawia się pytanie: może Esther i Milou to ta sama osoba?

 

W Galerii Pauza, która ma swój chlubny udział w kolejnych miesiącach fotografii tym razem zaprezentowano wystawę Corinne Day (1961 – 2010). Jak czytamy w materiałach Miesiąca Fotografii była ona prekursorką nowego realistycznego trendu w fotografii mody oraz autorką autobiograficznej książki Diary (Dziennik). Pracowała ze znaną modelką Kate Moss, a jej zdjęcia miały wpływ na całe pokolenie fotografów mody i „inspirują do dzisiaj różne kręgi artystyczne” .

Fotografie Corinne Day przypominają czasami zdjęcia Nan Goldin, maja aurę niepokoju i ukazują postaci ludzkie w nieoczekiwanych sytuacjach, ale nie są to sytuacje dynamiczne. Wszystko owiane jest nutą melancholii i smutku. Delikatna fotografia, dobrze zestawiona i zaprezentowana na wystawie, ale czy rzeczywiście zainspiruje dzisiaj kręgi artystyczne?

Wydaje się, że niekoniecznie, że świat fotografii mody zmierzać może w zupełnie innych kierunkach.

Szczególnie wtedy, kiedy przeczytamy wypowiedź londyńskiego fotografa i twórcy filmów poświęconych modzie Nicka Knighta: „Nie chcę deprecjonować fotografii mody, Stwierdzam tylko, że dzięki internetowi nowym medium dla mody stał się film…. Nie mam nic przeciwko fotografii, ale uważam, że nie oddaje już ducha swoich czasów. Straciła swoją niegdyś wysoką pozycję.

 

I dla przypomnienia czym ta fotografia jeszcze niedawno była warto zobaczyć chyba najważniejszą wystawę Miesiąca Fotografii otwartą niestety dopiero 20 maja (a więc po tzw. weekendzie otwarciowym) w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Jest to szeroka prezentacja pt. „Vanity. Fotografia mody z kolekcji F.C. Gundlacha”, który jest jednocześnie kuratorem tego pokazu.

Urodzony w 1926 roku Franz Christian Gundlach pracował jako fotograf dla wielu magazynów mody w Niemczech. Sam kolekcjonuje fotografię i jest założycielem Fundacji (od 2000 roku ) która zajmuje się promocją sztuki oraz badaniami dotyczącymi fotografii.

Tak więc na wystawie cała paleta znakomitych nazwisk: Richard Avedon, Lillian Bassmann, Cecil Beaton, Sibylle Bergemann, Erwin Blumenfeld, Guy Bourdin, Louise Dahl-Wolfe, Hubs Flöter, Ralph Gibson, F.C. Gundlach, George Hoyningen-Huene, Horst P. Horst, George Hurrell, Indlekofer + Knoepfel, William Klein, Nick Knight, David LaChapelle, Edgar Leciejewski, Zoe Leonard, Leon Levinstein, Peter Lindbergh,Gjon Mili, Sarah Moon, Helmut Newton, Irving Penn, Regina Relang, Melvin Sokolsky, Deborah Turbeville, Yva, Imre von Santho, Tim Walker, Wols.

A zdjęcie George Hoyningen-Huene, pt. „Skoczkowie” z 1930 roku wydrukowano na okładce katalogu tegorocznego Miesiąca Fotografii. To właśnie zdjęcia Hoyningen-Huene ze zbiorów innego słynnego fotografa Horsta P. Horsta zafascynowały młodego Gundlacha i od tej pory zaczął sam kolekcjonować fotografię – obecnie jego zbiory to ok. 17.000 oryginalnych egzemplarzy.

Kolekcja opiera się na koncepcji zaświadczania o zmieniającym się spojrzeniu na człowieka poprzez modę…

Tegoroczny Miesiąc Fotografii poprzez bardziej kompleksowe ujęcie zagadnienia znacznie poszerza formułę tzw. fotografii mody kierując naszą uwagę na funkcjonowanie ubioru we współczesnym życiu i współczesnej kulturze. I dopiero tak rozumiane przesłanie pozwala znacznie głębiej spojrzeć na cały, bardzo szeroki program Miesiąca, tym razem skierowanego do szerszej publiczności niż to bywało w przeszłości.

Marek Grygiel

 

 

W FOTOTAPECIE poprzednio m.in.:

• Kraków po raz 10-ty (2012)
• Dużo fotografii w maju, w Krakowie. (2006)
• 3. Miesiąc Fotografii w Krakowie (2004)

 

Zobacz też:

• Miesiąc Fotografii w Krakowie
• Organizator Festiwalu: Fundacja Sztuk Wizualnych

 

 

---

Spis treści

Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.