Centrum im. Ludwika Zamenhofa
Białystok, ul. Warszawska 19
11 kwietnia - 7 czerwca 2015 r.
Tadeusz Rolke: Miejsca. Rekonstrukcja.
Słowa, które najczęściej pojawiają się w kontekście twórczości Tadeusza Rolke to człowiek i miejsce. Tytuł obecnej wystawy jest szczególnym odniesieniem do jednej z wcześniejszych ekspozycji, która odbyła się przed dziesięcioma laty w Paryżu i tak właśnie została zatytułowana: Miejsca (org. Lieux). Część prac stanowiących obecną prezentację była tam pokazana akcentując miejsce szczególne czyli Paryż, gdzie autor znalazł się po raz pierwszy w 1965 roku. Wybór tych kilku fotografii nie był łatwy, ale – w moim odczuciu – oddają one główne nurty zainteresowań fotografa z tamtego okresu, jego subiektywne ujęcie tematu, umiejętność uchwycenia nastroju danej chwili w nieomal reporterskim skrócie. Można zatem powiedzieć, że jest to opowieść o ludziach i miejscach rozciągnięta w czasie.
Jeśli uświadomimy sobie, że na prezentowanej w Centrum Zamenhofa wystawie pierwsze zdjęcia pochodzą z lat 50., a ostatnie były zrobione w ubiegłym roku, to dojdziemy do wniosku, że propozycja skondensowanego pokazu jest zabiegiem nieomalże karkołomnym. Wiele z tych ujęć jest na trwałe wpisanych w fotograficzny kanon autora, ale są tu również i takie, które pojawiają się po raz pierwszy, wydobyte z bogatego archiwum tysięcy negatywów.
Pokazane się tu, wykonane w ramach specjalnych sesji, postaci znane publicznie, ludzie sztuki, kultury, ale również bohaterowie anonimowi, niekiedy uchwyceni w sytuacjach niezdefiniowanych, szybkich i nieupozowanych.
Rekonstrukcja ma tu znaczenie podwójne: odnosi się do samych fotografii przywróconych niejako z tamtej paryskiej wystawy, ale również poprzez dodanie mniej znanych, równie wyrazistych zdjęć z tamtych czasów, tworzy rekonstrukcję czasu rozumianego jako pewna zamknięta już epoka.
Tak rozumiana rekonstrukcja zderza również techniki wykonania zdjęć – na wystawie są fotografie barytowe, wykonane w ciemni fotograficznej, tak jak to było na wystawie paryskiej, i zdjęcia – wydruki cyfrowe, jak to się teraz w szerokim zakresie praktykuje.
Wystawa składa się z dwóch wyraźnie różniących się od siebie części – pierwsza to ta rozszerzona część „paryska”, wzbogacona zdjęciami wybranymi specjalnie do tej aktualnej wystawy, a druga poświęcona jest cyklowi zdjęć pt. „Tu byliśmy”, nad którym autor pracuje nieustannie od ponad 20 lat.
W pierwszej mamy nagromadzenie osób, znanych bardziej i mniej, przywołanych z historii.... a w drugiej zupełnie nieznanych, anonimowych, także przywołanych z historii, ale już nieobecnych, również w naszej świadomości. Są to fotografie resztek, zanikających już symbolicznych pozostałości małych żydowskich miasteczek, których mieszkańców doświadczył straszliwy los Zagłady. Historia i fotografia. Ten związek jest wart przemyślenia, jak zauważa Walter Benjamin: język fotografii wiąże historię, w miarę jak historia nadaje sens fotografii. Nie sposób tego nie zauważyć obcując z pracami Tadeusza Rolke, artysty, którego dorobek na tym polu jest imponujący i podlegać jeszcze będzie wielu analizom i porównaniom.
Biorąc pod uwagę całość dzieła fotograficznego Tadeusza Rolke ta skromna wystawa w postaci niewielkiego wyboru z jego wieloletniego dorobku jest tego bardzo dobrym przykładem.
Marek Grygiel, Warszawa, 9 kwietnia 2015.
W FOTOTAPECIE poprzednio m.in.:
- Tadeusz Rolke – CDN. Fotografia, wystawa w Tarnowskim Centrum Kultury (2014)
- Tadeusz Rolke - "Wszystko jest fotografią", wystawa jubileuszowa w CSW Zamek Ujazdowski (2009)
- Tadeusz Rolke: Lata 60-te i nie tylko... - wystawa w CSW (1997)
Zobacz też:
Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.