Odeszła Natalia LL
Nie trzeba przypominać: jedna z najważniejszych artystek polskich doby współczesnej. Jej znaczenie w sztuce jest wartością stałą i niepodważalną. Napisano o niej wiele artykułów, które analizowały jej wszechstronną i niezwykle bogatą twórczość.
Przed niespełna dwudziestu laty Bielska Galeria BWA wydała ciekawy tom zawierający nie tylko zbiór materiałów jakie ukazały się na temat twórczości Natalii LL, ale również jej własne manifesty, komentarze, na temat powstających sukcesywnie prac. Jest to publikacja o tyle bezcenna, że teraz, kiedy już Natalii nie będzie, te materiały, zebrane w jednym tomie nabiorą dodatkowej wartości.
Natalia LL była wybitną artystką i od wczesnych lat działalności niezwykle kreatywną. Jej pierwszy okres, ściśle związany ze sztuką konceptualną szybko przekroczył ramy teoretycznych poszukiwań. Stałą się artystką wyrazistą, używała swobodnie wielu technik i technologii w swoich pracach. Oprócz fotografii, której przypisywała cechy czarodziejskiego antidotum na niemoc malarstwa - o czym pisaliśmy przy okazji jej pierwszej dużej wystawy pt. „Ogrody personalizmu” w CSW – Zamku Ujazdowskim w Warszawie w 1998 roku – zajmowała się na równi sztuką performance, realizowała video, happeningi, przekraczając często granice puryzmu konceptualnego. Nadawała swojej sztuce rozmach i nadmiar, ale nigdy nie przekraczała tej lekkiej granicy wrodzonej kultury i dobrego smaku.
Ogromną przyjemnością była współpraca z nią przy różnego rodzaju artystycznych przedsięwzięciach. Teraz, już gremialnie przypominane są jej główne osiągnięcia – robią to różne instytucje zamieszczając wspomnienia w mediach społecznościowych. Ale warto przypomnieć Natalię LL jako osobę nieco prywatną, która odznaczała się niezwykle sympatycznym sposobem bycia, również wtedy gdy powstawały jej kolejne projekty artystyczne.
Tak się złożyło, że będąc współzałożycielką PERMAFO wraz ze Zbigniewem Dłubakiem, Andrzejem Lachowiczem i Antonim Dzieduszyckim znalazła się wcześnie w kręgu zainteresowań Małej Galerii. Jej performance pt. „Śnienie” w Małej Galerii w 1979 roku wywołał niezwykłe poruszenie, zwłaszcza pośród konserwatywnej większości członków Związku Polskich Artystów Fotografików, instytucji, która współprowadziła galerię a której to instytucji Natalia była przecież aktywnym członkiem.
Również późniejsze jej wystawy w Małej Galerii np. „Luźna przestrzeń” z 1988 roku, również wzbudzały spore kontrowersje.
.jpg)
Natalia LL chętnie brała udział w wystawach w ramach programu fotografii w CSW – Zamku Ujazdowskim. Przede wszystkim w 1998 roku odbyła się tam, wspomniana już, jej pierwsza duża indywidualna wystawa pt. „Ogrody personalizmu”. Brała również udział w innych ważnych prezentacjach jak np. międzynarodowym projekcie „Zanikanie / La disparition”. Wtedy to na zaproszenie Centrum Sztuki La Chiroux w belgijskim Liège udaliśmy się całą grupą artystów na montaż i otwarcie. Atmosfera była niezwykła, a spontaniczne zorganizowany wieczór podczas którego Stasio Woś, również biorący udział w tej wystawie, opowiadał niezliczone fantastyczne kawały, wspominamy ze wzruszeniem do dzisiaj. Wystawa ta odniosła spory sukces, była również pokazywana, jako jedna z większych i dobrze odebranych wystaw wizualnych w Quebec w Kanadzie.
Efektownej i bulwersującej pracy Natalii LL pt. „Erotyzm trwogi” nie zabrakło także w czasie zorganizowania niejako jubileuszowej wystawy pt. „Czas zapamiętany” w rok po zakończeniu działalności Małej Galerii. Wystawa ta odbyła się w CSW na Zamku Ujazdowskim w 2007 roku– i udział Natalii w tym pokazie był jej wyborem i podkreśleniem uznania jakie żywiła dla Małej Galerii przez blisko 30 lat jej istnienia.
Czas popłynął bardzo szybko i po raz ostatni spotkaliśmy się na Paris Photo przed czterema laty, kiedy to prace Natalii prezentowane były przez galerię Lokal 30 z Warszawy. Spotkanie chociaż przypadkowe było bardzo serdeczne i pełne wspomnień o wspólnych projektach, jakie udało nam się `we wcześniejszych dekadach zrealizować.
Natalia miała bowiem ogromny wdzięk, ciekawość świata, zainteresowanie dla osiągnięć innych i serdeczność, która będzie jej zapamiętana na zawsze.
Marek Grygiel
Natalia LL
(Natalia Lach-Lachowicz)
Natalia LL na wystawie „Une Avant-Garde Polonaise Katarzyna Kobro et Władysław Strzeminski”, Centre Pompidou, listopad 2018, fot. Marek Grygiel urodzona 18 kwietnia 1937 roku w Żywcu. Zmarła 12 sierpnia 2022 we Wrocławiu.
Od 1948 do 1956 roku mieszkała w Bielsku-Białej, gdzie ukończyła szkołę podstawową, a następnie Liceum Technik Plastycznych. W latach 1957 – 1963 studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu pod kierunkiem prof. Stanisława Dmowskiego, dyplom uzyskała w 1963 roku. Do Związku Polskich Artystów Fotografików została przyjęta w 1964 roku.
Zajmowała się malarstwem, fotografią, rysunkiem, sztuka performance i video. W 1970 roku była współzałożycielką Galerii PERMAFO we Wrocławiu. Od 1975 roku włączyła się do międzynarodowego ruchu sztuki feministycznej, brała udział w licznych sympozjach i wystawach.
W latach 1978-1981 pełniła funkcje komisarza I i II Międzynarodowego triennale Rysunku we Wrocławiu, a w latach 1989-1995 była wiceprzewodniczącą IV i VI Triennale.
Była stypendystką Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku (1977), „Verein Kulturkontakte” w Wiedniu (1991) praz „PRO-HELVETIA” w Szwajcarii (1994).
Jej prace znajdują się wielu kolekcjach publicznych i prywatnych w Polsce i na całym świecie.
(opr. na podst. „Texty – Natalia LL”, Galeria Bielska BWA 2004, ISBN 83-87984-27-2)
Zobacz też:
W FOTOTAPECIE poprzednio m.in.:
- Natalia LL - Ogrody Personalizmu, wystawa w CSW - Zamek Ujazdowski, Warszawa, październik 1998
- Malarstwo idzie krok w krok z fotografią - Fragmenty konferencji prasowej Natalii LL w dniu otwarcia jej wystawy w Centrum Sztuki Współczesnej, 30-go października 1998 roku
- Fotograficzne Biennale w Belgii (2002)
- La Disparition III - Québec (2004)
- Trzy kobiety - Maria Pinińska-Bereś, Natalia LL, Ewa Partum (2011)
- Paris Photo 2018
Copyright © 1997-2024 Marek Grygiel / Copyright for www edition © 1997-2024 Zeta-Media Inc.